USK Interview: Jesamine Totañes-Wiersema

door Linda Toolsema

Tijdens de quarantaine-periode zagen we op social media veel tekenchallenges voorbij komen. Eén daarvan was de #whatsindahouse challenge, georganiseerd door Jesamine Totañes-Wiersema, waarbij deelnemers aan de hand van een dagelijks wisselend thema binnenshuis naar observatie tekenden. Een mooie aanleiding om eens nader kennis te maken met Jesamine.

Jesamine Totañes-Wiersema (38) woont in Assen en is een van de organisatoren van Urban Sketchers Assen. Ze is freelance schilder en illustrator en werkt daarnaast parttime als verkoopster bij een kunst- en hobbywinkel in haar woonplaats. Jesamine is altijd met kunst bezig, ze verkoopt haar werk, werkt in opdracht en geeft teken- en schilderworkshops. Ook in haar vrije tijd is ze meestal in haar studio om te tekenen of schilderen. Als het mooi weer is, tekent ze graag buiten, alleen of soms met een groepje.

#whatsindahouse

Toen de quarantaine van kracht werd, maakte Jesamine een lijstje met dingen in haar huis die ze zou kunnen schetsen terwijl ze thuis zat. In eerste instantie voor zichzelf, maar al gauw bedacht ze dat dit een leuk initiatief zou kunnen zijn voor iedereen. Ze maakte er een internationale (Engelstalige) quarantaine-challenge van onder de naam #whatsindahouse. Gewoon als afleiding, om positief te blijven.

Aan de ene kant miste Jesamine het buiten zijn wel een beetje, maar aan de andere kant vond ze binnen tekenen niet zo erg. “Binnen ben je alleen en heb je alle tijd om te maken wat je wilt. Je kijkt normaal nooit rustig naar de schoenen die je in huis hebt. Nu heb je er alle tijd voor om het te tekenen.” Daarnaast genoot ze van alle reacties. Kinderen, beginners, professionele tekenaars, andere urban sketchers, iedereen kon meedoen. Er werden erg veel tekeningen gepost, zoek maar eens op de hashtag #whatsindahouse. “Virtueel zijn we toch een beetje samen. Het is super leuk dat iedereen meedoet!”

Urban sketching

Jesamine weet nog precies wanneer ze haar allereerste urban sketch maakte. “Op woensdag 1 augustus 2001 heb ik mijn eerste tekening gemaakt. Het was aan het einde van de middag, ik was net terug van school. Het was erg mooi weer, weet ik nog. Tegenover ons huis (in Manilla, op de Filipijnen) stond een grote tamarindeboom waar ik onder zat te tekenen terwijl mijn moeder het avondeten aan het maken was. Ik doe dit dus al van jongs af aan, ik wist toen alleen nog niet dat dit urban sketching heette.”

In 2012 verhuisde Jesamine naar Nederland. In het begin kende ze hier niemand, behalve haar man en zijn familie. Ze miste de sociale contacten met anderen met dezelfde interesse. In 2016 vond ze via Facebook de groep Urban Sketchers Groningen. In eerste instantie sloot Jesamine daar aan, maar in 2019 richtte ze samen met Herma van Bolhuis en Foke Singh een groep op in haar woonplaats: Urban Sketchers Assen.

Licht, klein en handig

Jesamine is een veelzijdig kunstenaar en gebruikt allerlei verschillende materialen. Maar op locatie moet het wat haar betreft licht, klein en zo handig mogelijk zijn. “Ik gebruik altijd inkt en aquarelverf. Ik heb ook brushpens op waterbasis ontdekt, die zijn ook erg leuk om buiten te gebruiken.” Haar favoriete merk daarvan is Tombow. Daarnaast gebruikt ze ook graag gouache. Dat was in eerst even wennen, maar nu vindt ze het een heel veelzijdig materiaal omdat je het kunt het gebruiken als aquarel maar ook goed dekkend, vergelijkbaar met acrylverf. Schetsboeken gebruikt Jesamine alleen buiten (favoriet: de handgemaakte schetsboeken van KOVAL), verder vindt ze Fabriano Artistico prettig om op te werken.

Recording memories

“Het leuke van urban sketching,” vertelt Jesamine, “is dat je het moment tekent, de sfeer, en je creëert herinneringen aan dat moment. Het gaat niet alleen om de techniek, maar juist ook om wat er gebeurt, het verhaal achter de schets. Ik noem het recording memories.” Omdat elke tekening een bijzonder verhaal heeft, is het altijd leuk om terug te zien. Dat is toch anders dan wanneer je tekent vanaf een foto. “Met urban sketching is de wereld je atelier! Als je urban sketcher bent, zie je de wereld anders. Zelfs kleine dingen maken je enthousiast om te tekenen. Je krijgt de kriebels als je iets leuks ziet op straat. Zelfs een simpel bankje in het park geeft je geluk!”

Nare ervaringen met tekenen op locatie heeft Jesamine niet, behalve dan dat mensen bewegen! Als Jesamine schilderijen maakt, zijn dat vaak mensen of portretten. Op locatie is dat toch een stuk lastiger. Inmiddels heeft ze daar een aantal trucs voor ontwikkeld, die ze graag als tips aan jullie meegeeft:

• Draag een zonnebril zodat mensen niet zien dat je naar ze kijkt.
• Gebruik je ogen als camera: kijk maar heel even en onthoud goed wat je ziet, zodat je daarna minutenlang kunt schetsen.
• Probeer onopvallend te schilderen, leg dus niet overal je materiaal neer en staar niet te lang naar mensen.

Als het tekenen van mensen op locatie zo moeilijk is, waarom zou je dat dan doen? Jesamine: “Omdat ik van uitdagingen houdt. Schetsen van een foto is veel saaier. De schoonheid van de wereld vastleggen is heel interessant! Een foto is misschien handig om bepaalde details later af te kunnen maken, maar je proeft er geen sfeer mee, het is beter om de basis te improviseren en te kijken!”

Vrolijke kleuren

Het liefst tekent Jesamine oude gebouwen met veel contrasterende kleuren. “Mijn onderwerp is altijd iets met vrolijke of bijzondere kleuren en karakter. Ik vind het ook leuk om auto’s tekenen.” Daarnaast tekent ze graag mensen, in een restaurant of op terrasjes, op festivals, in de trein en op stations.

Ten slotte heeft Jesamine nog een schetstip voor ons. Soms is het moeilijk om op locatie je hele tekening af te maken, bijvoorbeeld omdat je afgeleid raakt door het weer, voorbijgangers of een praatje met medeschetsers, of omdat je een complex onderwerp hebt gekozen. Jesamine gebruikt daarom graag haar ‘wash and then line technique’. Hierbij begin je met een dunne laag waterverf (heel transparant), waarbij je focust op de basiskleur en -vormen. Als je de basisvormen eenmaal hebt staan met aquarel kun je daarna verder tekenen. Je werkt dus van groot naar klein, eerst de grote vormen en de details komen later pas. Deze manier van werken heeft Jesamine geleerd van het schilderen met acryl en olieverf. Zo kun je wat losser tekenen “en daar houd ik van!” aldus Jesamine.