Henry van den Berkmortel

door Roger Klaassen

Wanneer Linda en ik lijstjes maken van urban sketchers die we willen benaderen voor een interview, lopen we altijd de berichten op onze Facebook-pagina door, op zoek naar actieve tekenaars. De afgelopen maanden vielen de aquarellen van Henry van den Berkmortel ons op: precies geschilderde aquarellen, zacht van kleur. Henry vertelt er vaak een leuk verhaal bij waar in hij meer vertelt over de straat of het gebouw dat hij heeft geschilderd. Tijd voor een kennismaking.

‘Ik ben Henry van den Berkmortel uit het Brabantse Deurne. Ik ben 66 jaar. Mijn favoriete nummer is ‘Forever Young’ van Bob Dylan. Dat proberen we er in te houden!’

Henry heeft een hele carrière achter de rug: ‘In mijn werkzame leven ben ik na een opleiding voor huisschilder in het grafische vak beland. Dat resulteerde in mijn eigen reclamebureau Spiegel Crossmedia Communicatie‘. Ik richtte het ruim 30 jaar geleden op en ik bouwde het op het tot een maximum van 17 medewerkers. Vorig jaar ben ik er mee gestopt en is het overgegaan naar twee jonge collega’s.’

Het ‘Klein Kasteel’ Haageind 60 in mijn dorp Deurne. Wist je trouwens dat het lied ‘Het Dorp’ van Wim Sonneveld over Deurne gaat? Het is geschreven door Deurnenaar Friso Wiegersma. In het huis van zijn vader is nu een leuk museum, moet je echt eens gaan kijken. Het ‘Tuinpad van mijn Vader’ bestaat echt en loopt hier langs het museum!

Urban sketching

Henry tekent al heel lang – lang voordat de naam ‘urban sketching’ was bedacht: ‘Vanaf 2000 draag ik een schetsboekje mee in mijn tas en schets ik wereldwijd. Tal van boekjes vulde ik. Vooral zwart wit. Na mijn pensionering in 2019 ben ik pas echt los gegaan en ging ik elke dag een schets maken.’

Eén van de aardige dingen van urban sketchers-bijeenkomsten en van dit soort interviews, is dat het idee dat je hebt van tekeningen die je al een tijdje op internet bekijkt, ineens heel sterk veranderd. Henry geeft aan dat hij werkt in schetsboekjes op ‘formaat briefkaart’ – ik had zijn tekeningen een stuk groter ingeschat. Waar ik het idee had dat Henry’s tekeningen vrij grote, soepel geschilderde aquarellen waren, zijn het dus heel precies gepenseelde miniatuurtjes.

Kerkje ‘In de Gloria’ in Asten.

Henry: ‘Ik gebruik boekjes van Seawhite of Brighton en de verf en penselen van onder andere Van Gogh. Dat is ook één van mijn favoriete schilders die hier in de buurt woonde, in Nuenen. Ik schilderde enkele watermolens die hij destijds ook op de korrel nam.’

Henry begint zijn schetsen met een dunne potloodtekening, die hij zorgvuldig uitwerkt met aquarel, in mooie, zachte tinten. Hij bouwt de tekening op in laagjes aquarel, zodat er diepte in de tekening ontstaat. Tenslotte zet hij hier en daar nog wat lijnen aan met potlood voor extra contrast.

We moeten de eerste geïnterviewde nog tegenkomen die nare ervaringen heeft opgedaan tijdens het tekenen. Ook Henry niet: ‘Mijn ervaringen zijn wel leuk. Mij maakt het niet zo veel uit als iemand over mijn schouders meekijkt. Soms zijn mensen heel geïnteresseerd en krijg je een compliment. Dat geeft de burger moed.’

Maar er is altijd weer het weer: ‘Wanneer je met aquarel werkt zijn je mogelijkheden beperkt vanwege het weer. En zeker op klein formaat, je krijgt gauw koude vingers en regen is natuurlijk destructief voor aquarel… Dus maak ik ook vaak foto’s die ik thuis uitwerk. Dat is dan niet 100% volgens het ‘urban sketching manifesto’, maar anders kun je niet elke dag een schets maken…’

Kasteel Croy in Aarle Rixtel.

Tips van Henry

‘Ik teken graag gebouwen, huizen en straten, liefst met een verhaal erbij. Op de tekeningen die ik heb uitgekozen voor bij dit interview, zie je allemaal prachtige oude gebouwen en daar is ons deel van Brabant niet zo heel rijk aan. Mijn streven is daar meer aandacht voor te krijgen door mijn tekeningen.’

Voor 2019 had Henry een mooi project bedacht: ‘Ik maakte vanaf het moment dat ik stopte met werken elke dag een schets van een pand in mijn Gemeente Deurne. Ik schreef er een verhaal bij over persoonlijke ervaringen met het getekende object. De verhalen bevatten anekdotes en stukken geschiedenis.’

Henry plaatste zijn Deurnese tekeningen en verhalen op Facebook en zijn verhalen werden populair: uiteindelijk kwamen ze in een flink boek (388 pagina’s) terecht. ‘Het boek heet ‘Het Schetsboek van Deurne’ en het is gedrukt in een oplage van 1250 stuks, die binnen een maand uitverkocht was. Als jullie tips willen hebben hoe je dat moet doen? Neem dan contact op via Facebook Messenger. Een herdruk van 700 exemplaren staat op de rol. Er is ook een website over mijn boek , waar je ook een filmpje met een interview met mij kunt zien en de productie van een ‘urban sketch’.’

Henry heeft een paar tips voor leuke schetsplekken – in Deurne, natuurlijk: ‘Museum De Wieger in Deurne en de Markt in het centrum van Deurne. En ook erg mooi in mijn omgeving: De Peel, onder andere Griendtsveen.’

De Collse watermolen in Eindhoven.

Vergelijk met de Collse Watermolen door Vincent van Gogh – die stond zo te zien een paar meter verderop.

Het is duidelijk: we moeten allemaal naar Brabant. Hartelijk dank voor je verhaal, Henry!