Geen tijd om te tekenen? Echt niet?

26 februari 2021

door Anne Rose Oosterbaan

Dit is deel negen van een serie, boordevol inspiratie. Het is vroeg donker, buiten is het koud. Je hebt bijna geen mogelijkheid om buiten te tekenen. Je kunt nu ook sneller of kleiner tekenen, niet alles hoeft op de tekening te staan, het hoeft niet ‘af’ te zijn. Tien tekenaars laten zien hoe zij dat aanpakken, tekenen in korte tijd. Zo kan het ook. 

Geen tijd om te tekenen? Echt niet?
Het is koud, het regent of het sneeuwt, het is vroeg donker, kortom: er is weinig tijd om buiten te tekenen. Echt waar? Je kunt het ook anders aanpakken. Je kunt je tekening eenvoudig houden, dat hoeft geen invloed te hebben op de kwaliteit. Je tekent niet alles, richt je op wat je echt op je tekening wilt zien en laat de rest weg. Denk niet te veel na, je tekening hoeft niet ‘af’ te zijn. Laat je potlood thuis en teken meteen in pen. Kleur niet alles in.
Of je maakt een kleine tekening. Lekker handig, want dan heb je geen ruimte voor details. Je hoeft dan ook niet zo veel spullen mee te nemen: een tekenboekje en pen is vaak genoeg. En eventueel een paar kleuren verf en een waterbrush. Een goede reden om altijd een schetsboekje en pen bij je te hebben. Schetsen kan altijd. 
In deze editie zie je tekeningen van tien urban schetsers, die ook snel hebben gewerkt. Zo kan het ook.

English version: click HERE.

Örs Levay, zakenman en ‘vader van vijf dochters’ uit Boedapest (Hongarije) had tijdens zijn verblijf in Venetië (Italië) een klein schetsboek bij zich. Deze tekening heeft hij razendsnel gemaakt: eerst de meeuwen op de palen, daarna op de achtergrond de skyline van Venetië, uitgespaard uit de lucht. Hoewel Örs de gebouwen niet heeft getekend, begrijpen we waar hij was. Snel en doeltreffend, dat is Örs. Hij is bijzonder vindingrijk en veelzijdig als schetser.
Hij tekent elke dag, experimenteert met verschillende (gekleurde) papiersoorten en pennen en voegt vaak tekst toe aan zijn tekeningen. Soms kleurt hij een deel van zijn tekening in en laat de rest zwartwit; als hij in een café tekent, kan het gebeuren dat hij zijn koffie gebruikt in plaats van verf maar ook met alleen een papieren servetje en een balpen ziet hij kans om een prachtige schets te maken. Ik kan je echt aanraden om meer van zijn tekeningen op zijn sociale media te bekijken.

Peter Andrews, architect in Terrigal, New South Wales (Australië), tekent bij voorkeur in zwart-wit. Hij houdt van de directheid en eenvoud van deze beperking. Vrijwel altijd heeft hij een schetsboekje en pen op zak, zodat hij op elk moment een snelle tekening kan maken. Meestal besteedt hij vijf minuten aan zijn tekening, soms minder.
Hij vindt het leuk om met verschillende materialen te experimenteren, zoals hier in de tekening van Cape Paterson, met een vulpen en wateroplosbare inkt. Zodra hij met zijn penseel wat water opbrengt, lopen sommige teken­lijnen uit. Geen probleem voor Peter, hij maakt er graag gebruik van. Zodra de inkt uitloopt, verandert de kleur: soms in sepia, blauw of paars.
Vroeger bracht hij kleur aan met zijn vinger en het medium dat hij voorhanden had, zoals water, cola, koffie of wijn. Tegenwoordig heeft hij een water­penseel bij zich. Peter tekent meteen op papier, zonder potlood­lijnen, meestal staand. Hij denkt nauwelijks na, begint meteen met tekenen. Hij tekent door, tilt zelden zijn pen van het papier op. Hij tekent bewust op klein formaat; als hij de tekening vergroot, worden de lijnen korrelig, dat bevalt hem. Het lijkt dan een beetje op graffiti.

Francisco Leocádio uit Rio de Janeiro (Brazilië) is naast architect en decorontwerper ook een van de coördinatoren van de urban sketchers in zijn stad. Verleden jaar had de vijfde nationale samenkomst van de Urban Sketchers Brasil in zijn stad zullen plaatsvinden, mede omdat Rio in dat jaar de internationale stad van de architectuur was. Vrijwel alle plannen zijn geannuleerd; in plaats daarvan heeft de groep veel virtuele evenementen georganiseerd. Maar de draaiboeken liggen er nog en het evenement vindt dit jaar in juni mogelijk alsnog plaats. Francisco is trots op zijn stad met het historische centrum, er is zo veel te tekenen! Omdat we tegenwoordig snel een foto kunnen maken met een mobieltje of camera, vindt de groep het belangrijk om de tijd te nemen om te tekenen. Francisco daarover: ‘Ik vind het ontroerend om zo’n driehonderd mensen op een plein te zien tekenen, terwijl het toch heel stil is.’
In dit geval zat Francisco bij de Igreja de Nossa Senhora da Penha die hij razendsnel met maar een paar inktlijnen (met een Pentel Color Brush) op het papier heeft gezet. Hij kiest voor deze pen omdat die makkelijk mee te nemen is en je er prachtige lijnen mee kunt maken. ‘Ik maak graag een grafische weergave van een plek die ik zie.’

Aan deze tekening van Leen Van Bogaert, vertaler en één van de coördinatoren van Urban Sketchers Luxemburg, is te zien dat je echt niet alle details hoeft te tekenen om een impressie te geven van je omgeving. Ze zit hier aan de rivier de Moezel; met maar een paar snel gemaakt vlekken heeft ze het dorp aan de overkant getekend. Vlekken die ze met een stukje van een creditcard heeft gemaakt! We zien genoeg.
Leen werkt ook graag met olieverf. Als ze met een groep schetsers op stap is, heeft ze meestal een sigarendoosje bij zich, met daarin een paar hoopjes olieverf. Aan de binnenkant van het deksel plakt ze haar papier, waar ze haar schilderijtje op maakt, soms vier op een vel. Vaak suggereert ze wat ze ziet, zonder al te veel details. In het doosje kan ze later haar werk vervoeren, ook al is het niet helemaal droog. Voor Leen is schilderen in de openlucht een terugkeer naar de bron: ‘Door buiten te tekenen kun je afstand nemen van al de digitale beelden die via internet op je afkomen. Een tekening voedt mijn herinnering. Die plek is nooit meer hetzelfde als ik er heb getekend.’ 

Gérard Darris maakte een paar jaar geleden een meerdaagse wandeltocht rond de Mont-Blanc, hij overnachtte in berghutten. Na de tweede nacht bleek dat er tien centimeter sneeuw gevallen was. Om er zeker van te zijn dat hij het goede pad nam, volgde Gérard een groepje wandelaars en zag opeens deze berghutten. Gérard had een kleine rugzak bij zich, maar hij had toch een schetsboekje meegenomen. Hij stopte en maakte in vijf minuten deze schets. De ijskoude lucht heeft hij in de volgende hut toegevoegd.
Behalve op reis, tekent Gérard bij voorkeur in zijn eigen stad. Hij woonde en werkte dertig jaar als stedenbouwkundige in Rennes (Frankrijk), maar sinds hij een paar jaar geleden met pensioen is gegaan is hij naar Lanester verhuist, vlakbij Lorient in Bretagne. De deur uitgaan en tekenen was voor hem de ideale manier om zijn nieuwe omgeving te leren kennen. ‘Als ik teken, komt er vaak een voorbijganger naar me toe. Zo iemand kan me veel vertellen over de gebouwen die ik teken. Ik zoek naar gewone onderwerpen, die worden vanzelf interessant omdat het mijn getekende weergave is.’
‘Ik vind het stimulerend om met de lokale groep urban sketchers te tekenen, ik voel me daardoor onderdeel van een groep mensen met dezelfde passie. Het verrast me vaak hoe andere tekenaars de plek zien waar we tekenen, dat beïnvloedt me.’ Dat Gérard niet alleen maar snelle schetsen maakt, kun je zien op zijn Flickrpagina. En in het boek met zijn tekeningen: Lorient, croquis sur le vif (live schetsen).

Sebastian Koch uit Mainz (Duitsland) is illustrator en maakt onder andere illustraties voor animaties. In deze tekening van een paar huizen in Ossweil zie je hoe je met een paar vlakken en lijnen de sfeer van een straat kunt vastleggen. Meer heb je niet nodig.
Sebastian is gefascineerd door urban sketchers. Hij verzamelde werk van andere tekenaars en maakte hiermee twee boeken: Urban Sketch Book I en II, met daarin schetsen van 41 tekenaars uit Duitsland, Oostenrijk en Zwitserland.
Wat hem vooral boeit is dat urban sketchers elkaar ontmoeten om samen te tekenen. Midden in een druk stadscentrum kun je groepjes mensen zien die geconcentreerd zitten te tekenen. ‘De enige zicht­bare beweging – afgezien van de tekende hand – is die van het hoofd: van het papier naar het uitzicht en weer terug.‘Met zijn collectie schetsen wil Sebastian Koch mensen aanmoedigen om hun eigen stad met nieuwe ogen te zien.

Joëlle Sketcher is de drijvende krach achter de nationale schetsdagen in La Rochelle (Frankrijk), die hadden zullen plaatsvinden in 2020. Helaas is het evenement afgelast; in mei 2021 gaat het mogelijk wel door.
Joëlle komt uit Parijs, waar ze kennismaakte met de Urban Sketchers Paris. Daardoor verdween haar camera in de kast en legde ze voortaan haar omgeving en reizen vast in haar schetsboek. Toen haar partner voor zijn werk naar Rochelle aan de westkust verhuisde, volgde Joëlle hem. Geen vrienden meer, andere buren, geen Urban Sketchers Paris. Dus richtte ze zelf maar Urban Sketchers La Rochelle op. Door samen te tekenen leerde ze haar stad en de inwoners kennen. Ze laat haar pen niet meer los. Deze tekening van een huis in Rue de l’Evescot intrigeert me. Er staan maar een paar lijnen op het papier, een beetje kleur. Maar er is zo veel te zien, zelfs de zon die op het huis schijnt.

Een andere manier om in weinig tijd een schets te maken, is om te kiezen voor een klein formaat. Alfonso Paronda doet dat soms. Hij is geboren in de Manilla (Filipijnen) en werkt nu als architect in Singapore. Gelukkig vond hij daar de Urban Sketchers Singapore, waar hij graag mee optrekt. Door samen te tekenen en workshops binnen de groep te volgen, leert Alfonso andere technieken te gebruiken en verbetert hij zijn stijl.
De kleinste schets die hij ooit heeft gemaakt (hieronder) meet 38 x 50 mm: een afbeelding van het Rode Huis in Katong, Singapore. Het is ditmaal een grapje, maar deze manier van tekenen is een prima oefening: je hebt geen ruimte voor details. Je maakt hem in een paar minuten, en toch heb je een prachtige herinnering voor als je straks thuis bent. Alfonso maakt natuurlijk ook grotere schetsen. Ze hebben allemaal één ding gemeen: ze zijn met passie gemaakt. Het is echt de moeite om ze te bekijken.

Blake Gore, loopbaancoachuit Christiansburg, Virginia (Verenigde Staten) noemt zichzelf tekenaar van kleine dingen. Gore maakt bewust kleine kunst. Hij deed eens mee aan een dertig-dagen-uitdaging om tekeningen te maken van 25 x 25 mm groot. Dat gaf hem vertrouwen, hij besloot ermee door te gaan.
Zijn doel is om zo duurzaam mogelijk te werken, om minder papier en tekenmaterialen te gebruiken. Daarom tekent hij met niet-giftige inkt op milieuvriendelijk papier. Hij wil hiermee laten zien dat beperkingen je creativiteit kunnen versterken en tegelijkertijd
duurzaam kunnen zijn. Zijn kleine tekeningen zijn zeer gewild. Je kunt de originelen of prints kopen, ‘vergrootglas niet inbegrepen’. In dit geval zijn de tekeningen (links: Washington DC, linksonder: een Amsterdamse gracht; rechts: Radford Universiteit) behoorlijk gedetailleerd, het is de vraag of je dit sneller maakt dan een grote tekening. Toch wilde ik deze kleine tekeningen in deze editie opnemen; de gedachte dat je door klein te tekenen rekening houdt met je omgeving, vind ik sympathiek.

Peter Sheeler is professioneel kunstenaar, autodidact, uit Port Elgin, Ontario (Canada). Zijn focus ligt op het maken van kleine tekeningen en op het delen van zijn kennis, vooral via filmpjes (tutorials) op YouTube. Hij laat je zien hoe je in korte tijd met weinig middelen een prachtige tekening kunt maken. Zijn tekeningen zijn ongeveer zo groot als een prentbriefkaart. Zijn materialen? Een vulpen met een dunne penpunt, papier van 100% katoen, een eenvoudig penseel of waterbrush en soms een platte kwast. En waterverf natuurlijk. Peter raadt beginners aan om goed papier te gebruiken en daar veel mee te experimenteren. ‘Naarmate je stijl zich ontwikkelt, weet je welk soort papier het beste bij je past. Wachten en later overschakelen op papier van betere kwaliteit is zoiets als opnieuw leren schilderen.’

Wil je nog meer inspiratie? 

YouTube:

Lezen: 

  • 5-Minute Sketching — People door Pete Scully
  • 5-Minute Sketching — Landscapes door Virginia Hein
  • 5-Minute Sketching — Architecture door Liz Steel
  • Draw buildings and cities in 15 minutes door Matthew Brehm

Vind je het handig om deze inspiratieblog te bewaren? Klik dan HIER om de pdf te downloaden. Handig voor later, als je voor hetzelfde probleem staat. Op deze pdf staan extra veel klikbare internetlinks, zodat je op je gemak nog wat verder kunt rondsnuffelen.

Veel plezier! Zo kan het ook.

De volgende keer: Het is volop lente: bomen tekenen!

Heb je de vorige afleveringen gemist van Zo kan het ook? Hier kun je alsnog de vorige versies bekijken en downloaden:

Alle tekenaars hebben toestemming gegeven voor het gebruik van hun tekening in deze blog. © Anne Rose Oosterbaan. Engelse vertaling: Erin Taylor.

2 Reacties

  2. Olga
    Olga op 11/03/2021 om 09:03

    Dank voor het artikel. Wat een leuke ideeën!

    Antwoord

Laat een reactie achter bij Saskia MinoliReactie annuleren

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.