Het verslag van Marlon’s livestream
door Roger Klaassen – met dank aan Marlon Doomen
Op 29 september jl. verzorgde Marlon Doomen in samenwerking met Winsor & Newton een livestream over het werken met gouache op ons instagram-account. Je kunt de livestream daar nog terugkijken – klik hier. Hieronder een verslag met de hoogtepunten van haar livestream.
Marlon is een liefhebber van het werken met gouache in urban sketching. Het heeft een aantal fijne eigenschappen die het voor haar een fijn medium maken:
- gouache kun je opbrengen in dekkende lagen. Je kunt dus eenvoudig correcties aanbrengen
- gouache droogt mat op. Dit maakt dat het goed te fotograferen is en dat is weer handig voor publicatie op sociale media.
- gouache is wateroplosbaar. Je kunt dus een ‘droog palet’ maken (zie hieronder) en dit is makkelijk mee te nemen.
De verf
Er zijn twee soorten gouache: de ‘normale’ gouache (zoasl W&N Designers Gouache) en ‘acrylic’ gouache (zoals die van Liquitex). Acrylic gouache droogt vrijwel watervast op, waardoor een tweede laag niets van de onderliggende laag meeneemt. Bij gewone gouache kan een onderliggende laag weer wat vloeibaar worden en vermengen met de nieuwe laag – afhankelijk van hoeveel water je gebruikt natuurlijk.
Marlon werkt graag met gouacheverf uit de tube (vloeibaar dus), maar voor het werk op locatie werkt ze ook vaak met een ‘droog’ palet. Ze vult de vakjes op een palet met verf uit de tubes en laat die dan een paar dagen drogen. Zo’n droog palet is dus niet te maken met acrylic gouache, want die droogt vrijwel watervast op en is niet meer te activeren. Acrylic gouache moet je dus altijd vloeibaar meenemen – de Liquitex acrylic gouache zit in een soort flesjes.
Een ‘droog’ palet zoals Marlon ze gebruikt bij urban sketching. Bij gouache heb je veel ruimte nodig voor het mengen.
In de meeste standaardsets met aquarelverf vind je kleuren die uitgaan van de primaire kleuren. Meestal een warme en koude variant van elke primaire kleur (rood, geel en blauw), aangevuld met zwart, wit en soms ook groen. Bij gouache gebruik je veel wit – het maakt de verf extra dekkend en veel kleuren moet je toch wat afzwakken. Marlon koopt haar witte verf in flinke tubes.
De traditionele paletten op basis van primaire kleuren heeft Marlon wel gebruikt, maar ze kiest er tegenwoordig voor om zelf een keuze te maken uit kleuren die ze mooi vindt en die mooi bij elkaar passen. Je kunt dan misschien niet alle kleuren mengen zoals je die voor je ziet, maar je benadert die met wat je op je palet hebt. Haar tekeningen krijgen hierdoor een bijzonder harmonieus karakter.
Marlon laat in de demo zien dat verf uit dezelfde tube een heel andere indruk kan maken of zelfs een andere tint kan krijgen door hem dekkender of transparanter (met veel water verdund) aan te brengen. Ook een kleine toevoeging van wit verandert de verf van karakter. Dus met een en dezelfde verf met wit en water kun je al een rijkdom aan effecten, tinten en gradaties krijgen.
Ander materiaal
In Marlons uitrusting zitten verschillende penselen. Meestal begint ze met een brede, platte penseel waarmee ze grote vlakken aanbrengt. Voor details gebruikt ze smallere penselen. Ze gebruikt alleen penselen met synthetische haren, dat is makkelijker en beter schoon te maken. Bij urban sketching gebruikt ze ook de bekende waterbrushes, een keuze die je niet zo snel zou verwachten in combinatie met gouache.
Ook belangrijk: een stevig papieren servet (of een flinke poetsdoek). Want je maakt je penseel schoon door hem goed af te vegen voordat je hem in schoon water doopt. Zo houd je je water langer schoon.
Water: water in potjes of flesjes en in een spuitflesje om water op het palet te kunnen sprayen om de verf te ‘activeren’.
Papier: Marlon heeft geen voorkeur voor een bepaald merk, zoalng het papier maar glad is en dik. Tijdesn de livestream gebruikte ze W&N Drawing papier, 220 grams. Marlon wil haar papier zo glad mogelijk, omdat ze haar gouache ook combineert met potlood.
En daarmee komen we op ‘overige’ materialen waarmee Marlon haar tekeningen maakt: ze combineert gouache vaak met kleurpotloden of aquarelpotloden, maar soms ook met allerlei soorten krijtjes/crayons of pennen/fineliners.
De tekening
Marlon bouwt haar tekening op in lagen, van ‘achter naar voren’. In de livestream tekent ze een ‘shopfront’. Voordat ze begint met haar tekening, kijkt ze wat de grote basisvormen zijn: in het voorbeeld zijn dat een turquoise ‘balk’ die het winkelgedeelte op de begane grond scheidt van de bakstenen muur daarboven, die bakstenen muur, het shopfront zelf en ten slotte de blauwe luifel.
De foto die Marlon gebruikte in haar demo (met de verontschuldiging dat ze een foto gebruikte en niet buiten stond…).
Planten, stoelen en voorwerpen op de voorgrond, daar trekt Marlon zich in eerste instantie niets van aan – die schildert of tekent ze er in een later stadium wel overheen.
Marlon begint haar tekening direct met verf, ze maakt niet eerst een schetsje of opzet in potlood. Met verf brengt ze vormen aan, vlakken – ze tekent dus niet eerst de contouren. Met een breed penseel zoekt ze in grove streken naar de vorm van bijvoorbeeld een muur, een luifel of een dak. Ze mengt haar verf zowel op het palet als op papier: zo lang de verf nat is, zal deze vermengen met een volgende laag.
De ‘basislaag’: met een breed penseel zijn de grote vormen geschilderd. De verfresten op de bakstenen zijn met een turquoise verf op de natte rode ondergrond aangebracht, waardoor de kleuren enigszins met elkaar vermengen.
Zo brengt ze in korte tijd een ‘basislaag’ aan. Als deze laag (min of meer) droog is, dan kan ze over deze laag heen details gaan aanbrengen, zoals ramen. Het werken in lagen brengt dus wel met zich mee dat je soms een tijdje moet wachten totdat de verf droog is.
Hier heeft Marlon al wat details aangebracht: de ramen, de blauwe luifel, de huizen naast de winkel en de sierrand bovenaan het gebouw.
Tijdens de demo liet Marlon nog zien hoe ze details als voegen in het metselwerk of terrasstoelen tekent met aquarelpotloden. Tijdens de demo was de verf daar nog niet helemaal droog genoeg voor, maar het idee is duidelijk: met gouache bouwt Marlon haar tekening op van ‘achter naar voren’.
Met aquarelpotloden of dunnere penselen tekent Marlon de fijnere details: metselwerk, terrasstoeltjes.
Grote kleurvlakken vormen de basis of het geraamte van de tekening, daarna komen de details, ook van grotere vlakken naar kleinere details. Tenslotte de fijne details met potlood. In de eerste stadia van de tekening oogt deze misschien wat grof, in elke opvolgende stap wordt de tekening verfijnder en levendiger.
De demo was iets te kort om de tekening af te krijgen. Marlon ging na de ‘zendtijd’ nog even door en dit is het eindresultaat.
Ingezoomd op een aantal details: een levendig geheel van verf en potlood.
Iets voor jou?
De meeste urban sketchers maken hun tekening met een pen of fineliner, die ze inkleuren met aquarel. Sommigen beginnen eerst met aquarel en tekenen daarna de lijnen. Het werken met gouache, zoals Marlon dat heeft gedemonstreerd, geeft haar tekeningen een heel ander karakter dan deze gebruikelijke pen/aquarel-urban sketches. Probeer het eens!
Recente reacties