door Linda Toolsema
Op 21 mei as. gaan we naar Eindhoven voor een National Sketch Day. Daarom maken we nu alvast kennis met een van de lokale organisatoren: José Graafsma.
Deze prachtige portretfoto is gemaakt door José’s zoon Thomas Driessen (PHOTHO)
José woont in Geldrop, samen met vriend Frank en stiefzoon Stijn. Haar eigen drie kinderen zijn inmiddels allang uitgevlogen. In november, net voor haar zestigste verjaardag, is José trotse oma geworden van Fenna. “Om de week mag ik een dag op haar passen en dat is een feestje, en een bron van tekeninspiratie voor mijn schetsdagboekje.”
In het dagelijks leven werkt José als gebiedscoördinator bij de gemeente Eindhoven. Dat is een zeer uitdagende baan waarbij zij de spil is tussen de gemeente en allerlei partijen in de buurt, zoals woningcorporaties, jongerenwerk, school, huisarts, politie, maar vooral ook bewoners. Samen proberen zij de buurt leefbaar te maken en te houden. “Daarin kan ik best veel creativiteit kwijt, en daar zorg ik zelf ook wel voor. Onlangs heb ik bijvoorbeeld een gastles mogen geven aan een groep kinderen – ik heb ze posters laten ontwerpen waarop ze hun wensen voor de buurt verbeeldden. Die gaan we straks samen aanbieden aan de nieuwe gemeenteraadsleden Ook mocht ik laatst voor onze afdeling Verkeer een artist’s impression maken van de nieuwe plannen voor de Eindhovense Kruisstraat.”
Daarnaast gaat José een dag per week naar de Academie voor Schone Kunsten in Arendonk (België), waar zij de richting Schilderkunst volgt. Het is een vijfjarige opleiding en ze zit nu in het vierde jaar. Als ze klaar is, hoopt ze verder te gaan met de vijfjarige opleiding Tekenkunst. José vindt het heerlijk om een hele dag per week gericht met haar ontwikkeling bezig te zijn. De overige twee dagen van de week is ze thuis zoveel mogelijk bezig met tekenen, schilderen en kunst. En ten slotte organiseert ze samen met Ellen Schoumacher iedere eerste zaterdag van de maand de Eindhovense ‘Sketchurday’ (zie de FB-groep USk Eindhoven), waar steeds meer mensen op af komen. “Het is heel leuk om te zien hoe ons initiatief is uitgegroeid tot een geweldige groep betrokken en vooral ook heel aardige creatievelingen. En het is ook tof dat we in een internationale stad als Eindhoven zoveel verschillende nationaliteiten mogen verwelkomen bij onze urban sketchers.”
Spoorpark Tilburg (juni 2021). “Deze schets is van de eerste Art Fair die mijn medestudent Bert daar organiseerde. Ik werk graag in panorama’s en dat was op deze locatie heel handig.”
José is al lang geleden begonnen met urban sketching: “Op oude foto’s en tekeningen zag ik dat ik dit eigenlijk al deed toen ik 15 was. Ik was toen heel creatief, maar ben gestopt toen ik mijn eerste kind kreeg, op mijn 23e. Pas in 2017 ben ik weer voorzichtig gaan tekenen.” De internationale Urban Sketchers community ontdekte José bij toeval in 2019, toen haar dochter haar tipte over de site van Teoh Yi Chi (ParkaBlogs). “Zij is een pennenfreak, vandaar. Via Teoh kwam ik in aanraking met urban sketching. Vervolgens ging ik zoeken op ‘sketchbooks’ en kwam bij Gris uit, een Duitse urban sketcher. En toen bij Following the White Rabbit (het YouTube kanaal van urban sketcher Anne-Laure Jacquart), etcetera. Alle puzzelstukjes vielen op hun plek, dat wilde ik ook! Maar ik durfde niet buiten te gaan zitten, ben eerst foto’s na gaan tekenen. Uiteindelijk heb ik een keer in mijn middagpauze de stoute schoenen aangetrokken en op een warme julidag in 2019 maakte ik mijn eerste echte urban sketch.”
Over Urban Sketchers Eindhoven vertelt José: “Ellen (Schoumacher) kende ik via mijn werk, zij was raadslid en ik kwam haar soms tegen in de wijk. Ik wist dat zij ook aan urban sketching deed, en heb toen contact gezocht. Samen hebben we in januari 2020 Urban Sketchers Eindhoven opgericht. Dat was vlak voordat corona in alle hevigheid losbarstte, dus we hebben geen makkelijke start gehad. Maar het heeft ons niet gedeerd, en inmiddels zijn we een National Sketch Day met Urban Sketchers Nederland aan het voorbereiden.”
Neeltje Jans (augustus 2019). “Mijn vriend en ik blijven in de vakanties vrijwel altijd in Nederland en zwerven dan graag eens een dagje rond met picknickmand, zijn visgerei en mijn tekenspullen. We houden erg van Zeeland. Op vakantiepark De Banjaard bij Neeltje Jans maakte ik deze tekening. Het kleurige stel linksonder kwam er net op tijd zitten met hun parasol. Het geeft een goed evenwicht aan de compositie.”
Vuurtoren Scheveningen (februari 2020). “Ik was met mijn dochter naar de Tuinen van Monet geweest in het Kunstmuseum in Den Haag – en uiteraard naar de pennenwinkel van Akkerman! Na een strandwandeling in een ijskoude wind, heb ik deze schets vanuit de behaaglijke auto gemaakt.”
Wanneer José gaat schetsen, probeert ze zo weinig mogelijk mee te sjouwen. Meestal werkt ze met een Staedtler pigmentliner (fineliner pen) en met het welbekende Winsor & Newton pocketbox aquareldoosje. Ook experimenteert ze steeds vaker met andere materialen, bijvoorbeeld met Neocolor 2 – dat is wateroplosbaar krijt waar je leuke effecten mee kunt bereiken. José is (nog?) geen fan van vulpennen: “Ik klieder daar nogal snel mee, en zit dan helemaal onder de inkt….” Thuis en op de academie maakt José heel ander werk, soms met olieverf maar momenteel werkt ze graag met een combinatie van acrylverf en oliepastel.
Het is altijd leuk als mensen even een praatje komen maken als je ergens zit te schetsen. “Laatst was er een Irakese man die zelf ook schilderde. Hij liet foto’s zien, echt prachtig wat hij maakte. Maar hij durfde er niet mee naar buiten te komen. Verder zijn kinderen meestal nog spontaan nieuwsgierig. Ze vertellen vaak dat ze zelf ook graag tekenen. Ik zeg dan altijd dat ze vooral door moeten gaan!”
Woensel West, een voormalige Philips arbeiderswijk in Eindhoven die is veranderd in een moderne, kleurrijke en hippe wijk (september 2021). “Deze schets heb ik gemaakt met Neocolor 2 en aquarelpotlood. Het was een bijzondere sessie voor de groep, velen wisten nog niet dat die buurt zo mooi is opgeknapt de afgelopen jaren. Echt een eye-opener en een toplocatie om te gaan schetsen!”
Qua locatie vind José overal wel iets leuks om te tekenen, of dat nu in de stad is of daarbuiten. Als het mooi weer is pakt ze graag de fiets en gaat dan bijvoorbeeld op het Catharinaplein in Eindhoven mensen zitten tekenen. Maar ze vindt het ook leuk om schapen te tekenen op de Strabrechtse Heide. Afgelopen zomer tekende José de Genneper watermolen getekend. “Van Gogh heeft die geschilderd en de plek waar hij toen stond is aangegeven met een kunstwerk. Ik ben op diezelfde plek gaan zitten. Het voelde wel een beetje alsof de grote meester over mijn schouder meekeek!” Mooie en vooral interessante locaties zijn er trouwens genoeg in Eindhoven. Het is een bruisende stad waar op architectuurgebied heel veel gebeurt. José geeft alvast een tip mee voor de aankomende Sketch Day in Eindhoven: “Focus niet alleen op grootse en ingewikkelde stadsgezichten. Een achterafhoekje met graffiti en een vuilniscontainer kan juist ook heel boeiend zijn. En vergeet de mensen niet. Een stad is geen niemandsland.” En dat geldt natuurlijk zeker wanneer er een stuk of honderd schetsers langskomen… We hopen jullie daar te ontmoeten!
De fontein met het standbeeld de baadster in winkelcentrum De Heuvel (december 2021). “Een bekend beeld voor Eindhovenaren. Het was een vreemde gewaarwording dat er vrijwel geen kerstversiering was in de decembermaand. Vanwege covid en een dreigende nieuwe lockdown hadden de winkeliers er nauwelijks moeite in gestoken. Toch hebben we een heerlijke Sketchurday gehad, inclusief zelfgebakken taart. Wij maken gewoon zelf de sfeer!”
Wat leuk om te lezen wat je allemaal doet, en dat 8s véél! Ik zie je vast komende zaterdag weer.
Groetjes, Annelies Smeets
Supertof zeg, is er al een locatie in Eindhoven bekend ?
Dag Wilma, we zijn bezig met de organisatie van de Sketch Day in Eindhoven en zullen daar binnenkort meer over bekend maken. De Sketch Day zal plaatsvinden in het centrum, op verschillende plekken.
Dag Wilma, we gaan in het centrum van Eindhoven tekenen, lekker centraal dichtbij het station. Daar is heel veel interessants te zien! Zeer binnenkort komt er meer nieuws over op de site.