door Linda Toolsema en Roger Klaassen

Op 23 februari 2018 konden jullie het eerste ‘USK Interview’ lezen, met Jeffrey de Bruin. Sindsdien maakten wij, Linda en Roger, vrijwel elke maand een nieuw interview – op één uitzondering na, waar Ruud Otten de interviewer van dienst was. In deze speciale aflevering kijken we terug op 50 interviews en halen we herinneringen op aan wat ons in het bijzonder is bijgebleven.

Maar laten we beginnen met het bedanken van al die geïnterviewden. Want zij weten dat we ze aan het werk zetten: de geïnterviewden krijgen van ons een korte vragenlijst (slechts zes vragen) die ze zo uitgebreid als ze zelf willen kunnen beantwoorden. Wij zijn de redactie: we veranderen soms de volgorde, vatten dingen samen, laten soms ook dingen weg, wisselen ik- en hij/zij-vorm af, stellen vaak nog wat aanvullende vragen, enzovoorts – zodat er een prettig leesbare tekst ontstaat. Die wordt voorgelegd aan de geïnterviewde en als die akkoord is, dan plaatsen we het op onze website.

Inspiratie

We proberen met onze interviews altijd andere urban sketchers te inspireren, maar het verhaal van Ber Theunissen gaf inspiratie op een bijzonder niveau.

Ber raakte een aantal jaren geleden na een herseninfarct verlamd aan zijn ‘goede kant’ (de rechterkant), en begon in het kader van de revalidatie met tekenen met zijn linkerhand. Dat was leuker dan schrijfoefeningen. Hij kreeg de smaak te pakken en rijdt nu heel Zuid-Limburg rond op zijn scootmobiel om urban sketches te maken. Het gerucht gaat dat de actieradius van zijn scootmobiel groter is dan die van het topmodel van Tesla. Een prachtig voorbeeld van doorzettingsvermogen en veerkracht!

Het verhaal van Ber kreeg ook nog een onverwacht staartje. Elke twee weken tekent Roger voor kinderen in het Prinses Máxima Centrum in Utrecht, het nationale centrum voor kinderoncologie. Hij tekende daar op een dag voor een meisje dat door een hersentumor eenzijdig verlamd was, ook aan haar ‘goede hand’. Het meisje had altijd graag getekend, maar door de verlamming kon ze dat niet meer. Toen Roger haar het verhaal van Ber liet zien, zag ze ineens wat er allemaal mogelijk was en werd ze enthousiast om met haar andere hand te gaan oefenen.

Urban sketching als brug tussen mensen

Gaandeweg de interviews kwamen we er achter hoe urban sketching mensen verbindt. Tussen tekenaars die geregeld urban sketchersbijeenkomsten bezoeken ontstaan warme vriendschappen.

Velen van jullie hebben vast al ervaren hoe het samen tekenen gemakkelijk uitmondt in urenlang samen koffie- en theeleuten. Daarbij wordt natuurlijk over pigmenten en vulpenpunten gepraat, maar vaak ontstaat ook een persoonlijke band. Een mooi voorbeeld daarvan hoorden we onlangs van Gwen Glotin. Gwen is een urban sketchers van het eerste uur en kampt nu al bijna twee jaar met een ernstige ziekte. Ze vertelde dat ze enorm onder de indruk was van alle steun die ze tijdens haar ziekteperiode kreeg en krijgt van de ‘urban sketchers family’ in Nederland en in het buitenland. “Een golf van steun en liefde, bizar lief en ontroerend was en is het! En het hielp en helpt enorm,” zegt ze. Ze wil daar graag iedereen voor bedanken, maar dat lukt door alle vermoeidheid tijdens haar ziekte niet persoonlijk, dus bij deze!

We interviewden ook geregeld urban sketchers die vanuit het buitenland naar Nederland verhuisden, zoals bijvoorbeeld Penny Branbergen-Setyowati, Juan Alonso, Perla Messina, Jean-Claude Ngumire of Jesamine Totañes. Velen van hen vertelden ons dat urban sketching een fijne manier is om kennis te maken met het land en met andere mensen – dat het ze heeft geholpen om zich thuis te voelen in Nederland.

Een aantal urban sketchers vertelde ons ook dat ze urban sketching een fijne activiteit vonden omdat het een groepsactiviteit is, maar toch individueel. Dit geldt ook voor de autistische Perla: je gaat samen tekenen met een groep, maar je hoeft niet de hele tijd een praatje te maken.

Veel urban sketchers waarderen het dat ervaren tekenaars en beginners bij urban sketching samen tekenen en van elkaar leren. In haar interview wist Sidone Korse dat met een aanstekelijk enthousiasme te verwoorden.

Verrassingen

Door de interviews kom je soms ook voor verrassingen te staan. De schetsen van Henry van de Berkmortel leken op zijn berichten op Facebook in onze beleving altijd vrij grote aquarellen, maar tijdens het interview bleek het om kleine, heel precies geschilderde miniatuurtjes te gaan.

Sommige schetsers gebruiken verrassende materialen. Zo leerde we van Patricia Coors dat je niet altijd teken- of aquarelpapier hoeft te gebruiken als ondergrond. Patricia gebruikt allerlei soorten papier – van landkaarten tot borduurpatronen – en zelfs textiel voor collage, waar ze vervolgens overheen tekent. Ze aarzelt niet om haar schetsboek onder de naaimachine door te halen, en maakte zelfs een schetsboek van kleurenvangpapier (colour catchers, voor de wasmachine) en gebruikte theezakjes.

Een andere verrassing: we interviewden een reiger. In de aanloop naar het Urban Sketchers Symposium in Amsterdam, in 2019, werd onze mascotte Adam (een creatie van Anne Rose Oosterbaan) geïnterviewd. Voor zover wij weten de enige urban sketcher die tekent met een veer.

Groei

Zoals het urban sketchen in de loop van de jaren gegroeid is als fenomeen, zo zijn ook onze geïnterviewden gegroeid. Een behoorlijk aantal geïnterviewden geeft tegenwoordig workshops, zowel buiten ‘in het echt’ als online.

Zoals bijvoorbeeld onze allereerste gast, Jeffrey de Bruin. Hij was pas kort bezig met urban sketching toen wij hem interviewden, maar inmiddels maakt hij kalenders en posters, geeft hij tekentours in Rotterdam en is hij betrokken bij verschillende kunstprojecten.

René Onclin sloeg ook andere wegen in. Hij combineerde zijn liefde voor architectuur met tekenen in urban sketching, maar ging op een gegeven moment van moderne gebouwen naar het groen. Het groen in de stad en het groen in huis, zoals boeketten die hij nauwkeurig natekende. Hij experimenteerde vervolgens met borduurwerken, en daar ging hij van bloemen en groen weer in de richting van de architectuur. En kreeg zo weer zin in urban sketching.

En zo ontwikkelden meer geïnterviewden zich de afgelopen jaren op het gebied van tekenen of beeldende kunst. Wie weet gaan we deze mensen over een tijdje nog eens interviewen voor een opfrissing.

Praktische tips

Vaste prik in onze interviews zijn de tips van urban sketchers.

In het interview met Gertie van der Weiden vertelde zij dat ze zelf haar schetsboekjes maakt. Het leidde niet alleen tot een workshop in Middelburg, maar ook tot een heuse stap-voor-stap instructie hoe je zelf een schetsboekje kunt maken.

Edith den Hollander maakt ook haar eigen schetsboeken, maar op een volstrekt eigenzinnige en unieke manier. Ze werkt oude kinderboeken om tot een schetsboek, en dan liefst een kinderboek dat past bij de plek waar ze gaat tekenen.

Richard Venema is creatief in het verzinnen van hulpmiddelen bij het tekenen. In zijn interview lees je een tip om je penselen te beschermen.

Begin je je tekening met een lichte potloodschets, maar wil je die potloodlijntjes later niet meer zien? Dan gaf Lia Schäfer een heel eenvoudige tip: gebruik een aquarelpotlood. Maak je je tekening af met aquarelverf, dan lossen die lijntjes vanzelf onzichtbaar op.

Arnold Vermeeren benadert het tekenen vanuit de hoek van het ‘zen-zien’-tekenen. Dat klinkt misschien zweverig, maar in zijn interview maakt hij het heel concreet.

Heel veel van onze geïnterviewde tekenaars benadrukken dat je je niet moet laten afschrikken door het werk van de heel ervaren of heel getalenteerde tekenaars. Begin met urban sketching, beleef er plezier aan en je gaat vanzelf vorderingen maken. Tekeningen waarover je vandaag ontevreden bent, kunnen over een week toch heel mooi blijken te zijn wanneer je er met een frisse blik opnieuw naar kijkt. Anke van Doorne waarschuwt ons om zogenaamd ‘mislukte’ tekeningen dan ook niet weg te gooien – vergelijk hem over een tijdje met wat je dan maakt en je zult ontdekken hoeveel je vooruit bent gegaan.

Een tip voor onze lezers: je kunt links naar alle interviews vinden op onze vind-pagina. Daar staan nog veel meer links naar artikelen op onze website, handig gegroepeerd.

Nogmaals dank aan iedereen die de afgelopen jaren meewerkte aan onze interviews! Linda en Roger gaan er nog wel even mee door, dus wie weet kom jij ook eens aan de beurt!