Lia en haar dochter Ilse bij de sketchcrawl in Joure.

door Roger Klaassen

Zitten we op dit moment tussen twee Sketch Days in het zuiden van het land, op 1 oktober hebben we een National Sketch Day in het noorden, in Leeuwarden. Lia Hooijenga is één van de mensen van Urban Sketchers Friesland, dat die dag samen met ons organiseert.

Lia woont met haar gezin (man en twee tieners) in Drachten. Als kind was ze al creatief bezig: “Ik vond ik het erg leuk om met allerhande materialen dingen en voorstellingen te maken: klei, garen, papier, stof, enzovoorts. Volgens mijn moeder lag de hele woonkamer vaak bezaaid met knutselspullen en snippers.”

Lia tekende ook veel: “Ik hield een dagboek bij en maakte ook snelle schetsjes bij de verhaaltjes. Ze liggen allemaal in een koffer op zolder, zo nu en dan blader ik er doorheen en het is net of ik dan in een tijdmachine stap en weer terug in die tijd ben.”

De herinneringen die haar tekeningen bij haar losmaken, zijn steker dan wanneer Lia oude foto’s bekijkt. “Een foto is door iemand anders genomen uit een bepaald perspectief en op een moment dat ik niet zelf heb gekozen. Het is natuurlijk wel leuk om oude foto’s te zien, maar tekeningen en tekst zijn me veel dierbaarder.” Een gevoel dat veel urban sketchers zullen herkennen, denk ik.

Arnhemse ’trolleypassagiers’: we waren aan het geocachen in Arnhem. De kinderen deden alsof ze met de trolleybus mee wilden. Daar kon ik een snelle lijntekening van maken, die ik later thuis nog kleur heb gegeven.

“In mijn familie was het ‘nicht im Frage’ om naar de Kunstacademie te gaan, dus daarom heb ik uiteindelijk voor de PABO gekozen.” Lia werkte jaren in het basisonderwijs en is nu werkzaam als bijlesdocent en leercoach.

Creativiteit wordt gestimuleerd in haar gezin: “Met mijn eigen kinderen heb ik ook altijd veel geknutseld en getekend en ik neem ze ook regelmatig mee naar een sketchcrawl. Nu ze de op de middelbare school zitten, merk ik wel dat ze meer beginnen na te denken over wat andere mensen wel niet van hun tekeningen vinden. Ik hoop zo dat ze hun innerlijke criticus de baas kunnen blijven.”

Urban Sketching

Lia vertelt dat ze ‘vanzelf’ bij urban sketching terecht kwam, maar daar ging natuurlijk het nodige aan vooraf. Ten eerste: ontdekken wat je echt leuk vindt om te tekenen.

“Zo’n 15 jaar geleden, volgde ik een cursus acrylschilderen in Drachten. Ik heb dat een aantal jaren gedaan en vond het erg leuk om te doen. Toen ik kinderen kreeg, heeft allemaal een tijd stil gelegen.”

“Mijn echte passie ontdekte ik toen ik begon met alledaagse dingen tekenen.
In het tijdschrift Atelier las ik het artikel ‘Teken je leven’ van de Ridderkerkse tekenaar Jacco van Dam die een geïllustreerd dagboek van zijn leven bijhield. Dat was het moment dat alles op zijn plaats viel.”

Na deze ontdekking ging Lia op zoek naar andere tekenaars die zich bezighouden met het alledaagse. “Ik las de boeken van Danny Gregory, ‘A Creative license‘ en ‘Everyday matters‘ . Ik ging ook online lessen volgen bij Sketchbookskool (opgericht door Danny Gregory en Koosje Koene) en Craftsy en begon met het bijhouden van mijn eigen schetsboeken.”

Metaalwarenfabriek Joure: in en om het museum van Joure hadden we een hele geslaagde sketchcrawl. Het was leuk om wat dieper in de historie van een plaats te duiken.

En ja, eenmaal op zoek naar deze categorie kunstenaars en surfend op het internet, dan kom je vanzelf terecht bij urban sketching.

In Friesland is een actieve urban sketchersgroep, en Lia doet er volop mee: “Samen met Melda Wibawa en Rienk Vlieger ben ik beheerder van USK Friesland. Op dit moment zijn wij bezig met een Elfstedenschetstocht en we organiseren elke maand in één van de steden een sketchcrawl.”

“We zijn ook druk bezig met de voorbereiding van de National Sketch Day op 1 oktober in Leeuwarden. We hebben echt zin om tekenaars van binnen en buiten Friesland te laten zien wat voor moois Leeuwarden allemaal te bieden heeft voor urban sketchers.”

Materialen

Lia heeft een handig, vrij klein (en licht) setje tekenmaterialen bij zich als ze buiten gaat tekenen.

“Meestal neem ik mijn TWSBI vulpen met grijze inkt (Noodler’s Lexington Gray) mee en een paar fineliners. Ik heb een aquarelsetjes van Winsor & Newton of Schmincke bij me, en een paar Derwent Inktense potloden in de kleuren bruin, donkerblauw en groen.”

“Mijn favoriete schetsboeken zijn die van Seawhite, A5 of A4 formaat. Dit papier is geschikt voor veel verschillende materialen waaronder aquarel. Het papier bobbelt soms wel een beetje, maar dat maakt mij niet uit.”

Blauwe bessen plukken ergens op de Veluwe.

De praktijk & tips van Lia

Bijeenkomsten met urban sketchers zijn altijd leuk, vindt Lia. En soms gebeurt er iets extra bijzonders: “In mei tekenden we in het kleine stadje Sloten (de tweede stad op de route van de Elfstedentocht). Eén van de tekenaars was daar toevallig ook met de boot. Ze nodigde spontaan alle tekenaars uit om aan het eind van de middag aan boord bij elkaar te komen voor een nazit. Zo gezellig! Het is net of je even op vakantie bent!”

We komen op 1 oktober met een flinke groep tekenaars naar Leeuwarden, dus Lia wil even een vooroordeel wegwerken: “Mensen van buiten Friesland denken misschien dat Friezen soms wat stug zijn, maar dat is dus helemaal niet te merken als je aan het tekenen bent op straat. Mensen komen even een praatje maken en winkeliers komen naar buiten om te vragen of je iets wil drinken. Een toevallige voorbijgangster in Leeuwarden die aan artjournaling doet, kwam een keer bij onze groep zitten om lekker in haar boekje te werken. Dat zijn toch mooie momenten!”

Als ‘oprjochte Fries’ heeft Lia voor ons natuurlijk een mooie Friese tekentip. “De Elfstedentocht is echt heel leuk om te doen met urban sketchen. Elke stad heeft zijn eigen unieke karakter. Wat ik ook heel mooi vind, zijn de fonteinen die in 2018 zijn aangelegd, in het kader van ‘Leeuwarden – Culturele Hoofdstad van Europa’. Deze fonteinen zijn allemaal unieke kunstwerken en sluiten aan bij de geschiedenis van de desbetreffende stad (bekijk ze op deze website).”

De fontein ‘Kievit’ in Sloten: de tweede stad van de Elfstedenschetstocht die we bezochten. Het is ook wel eens verfrissend om iets te schetsen dat nieuw is, in plaats van alleen oude gebouwen.

Dan zullen de meeste urban sketchers weten dat het soms lastig is om tijd vrij te maken om te tekenen als je op pad bent met je gezin of met vrienden. Lia’s tip: stem je liefhebberijen op elkaar af (of zoek een hobby voor je partner): “Kijk of je hobby’s kan combineren als je familie of vrienden andere hobby’s hebben. Mijn man vindt het erg leuk om te geocachen en dit gaat heel goed samen met urban sketchen. Als ik naar een sketchcrawl ga, gaat de rest van het gezin regelmatig mee. De kinderen kunnen dan kiezen of ze willen tekenen of geocachen. Die combinatie is ook mooi, want de kinderen vinden urban sketchen wel heel leuk, maar vinden het soms ook wat lang duren. Dan is het erg prettig om een geocachende man in de buurt te hebben.”

Dank je wel voor je verhaal, Lia! We komen graag naar Friesland voor alle elf steden, maar laten we op 1 oktober beginnen met Leeuwarden.

Leyensloane Opeinde. Deze schets is voor mij heel waardevol, omdat hij gemaakt is in het dorp waar ik opgegroeid ben. Het staat voor mij symbool voor moed en het overwinnen van je eigen angsten.