Het dak op

28 oktober 2022

door Anne Rose Oosterbaan

Het wordt kouder en kouder en mogelijk krijgen we weer een beperking als we samen willen tekenen. Waarom niet het dak op? Zo kan het ook. 

Het dak op. We hebben twee rare winters achter de rug, die we voor een deel thuis hebben moeten doorbrengen; wat brengt deze winter ons, moeten we opnieuw binnen blijven? Los daarvan is het lastig om, als het echt koud is, naar buiten te gaan om een schets te maken. We moeten afwachten hoe deze winter wordt. Er zijn een paar alternatieven, je kunt het dicht bij huis zoeken. Sterker nog: op je huis. Kun je het dak niet op, dan zijn er nog wel wat andere mogelijkheden, dat zie je in deze editie van Zo kan het ook. Tien schetsers gingen het dak op, of deden iets wat daarop lijkt. Hopelijk inspireren deze tekeningen je, als je de komende maanden een urban sketch wilt maken. Hup, het dak op. 
Zo kan het ook.

English version: click HERE.

Lynda Gray, kunstenaar uit Kendal (Engeland), houdt van steden op hellingen, daken, terrassen en humeurige luchten. Ze tekent het liefst ter plekke: in een schetboek of op losse vellen papier. Reizen met haar schetboek is een voortdurende bron van inspiratie voor Lynda.

In 2016 vond ze de Urban Sketchers online: mensen die hun eigen plaats schetsen, waar dat ook mag zijn. ‘Ik heb geschetst tijdens reizen in India, Nepal, Marokko, Amerika, maar nooit echt in mijn geboortestad. Anoniem zijn leek me op de een of andere manier één van de vereisten om te schetsen. Maar er is iets veranderd. Nadat ik het symposium in Manchester had bijgewoond keek ik met andere ogen om me heen en er ging een knop om. Sindsdien teken ik mijn woonplaats Kendal zo vaak als het kan, ik ben nu een reiziger dicht bij huis. Kendal is omgeven door lage heuvels, ligt in de vallei van de rivier de Kent en heeft een nóg natter klimaat dan Manchester, waardoor de plaats vaak grijs oogt. Ik zeg dit liefdevol omdat ik die subtiele neutrale kleuren ben gaan waarderen.’

Lynda is oprichter van de South Cumbria Urban Sketchers, een groep die inmiddels vijf jaar bestaat. Ik heb Lynda aan het werk gezien: ze voegt laagje na laagje toe, zorgvuldig en geduldig, vaak in grijstinten. Voor deze tekeningen hoefde ze niet eens het dak op: ze heeft ze getekend vanuit haar werkkamer. De oude, sierlijke Victoriaanse schoorsteenpijpen werden vervangen, dat wilde ze graag vastleggen.

Phil Dean woont in Londen (Engeland), in een loft in de hippe wijk Shoreditch. Phil komt oorspronkelijk uit Leeds, waar hij aan het College of Art grafisch ontwerp heeft gestudeerd. Tijdens zijn studie was tekenen een belangrijk onderdeel, zelfs in een tijd dat tekenen op de computer steeds belangrijker werd. ‘Vijftig procent van onze tijd besteedden we aan tekenen’, zegt Phil. ‘We tekenden meestal in en rond de stad.’ Toen Phil later naar Londen verhuisde, kreeg het schetsvirus hem te pakken en hij tekent sindsdien buiten, op straat, zodra het maar even kan.

Als je letterlijk op elke hoek inspiratie vindt, altijd een schetsboekje en een set Edding 55-markers bij de hand hebt, hoe beslis je dan wat je gaat tekenen? ‘Wat ik teken ontstaat bijna vanzelf. Het hangt ervan af in welke stemming ik ben. De ene keer loop ik rond en wil iets tekenen dat oud is; een andere keer zoek ik naar een combinatie van oud en nieuw. Ik ben altijd op zoek naar ongewone plekken. Mijn viltstiften zijn belangrijk voor me. Ik heb altijd minstens zes pennen bij me, met penpunten in verschillende stadia van verval. Het is de eenvoudigste pen, maar naar mijn mening de beste.’

Links zien we een tekening die Phil vlak bij huis heeft gemaakt. Hij is zo gehecht aan deze skyline, de combinatie van oud en nieuw, dat hij hierover een workshop op een dak heeft gegeven. Ook de rechter tekening is gemaakt vanaf een dak in Shoreditch. Je ziet, je hoeft niet ver te reizen om prachtige onderwerpen voor je tekening te vinden.

Guillaume How-Choong woont in Hong Kong (China). Hij komt oorspronkelijk uit Saint-Pierre, de hoofdplaats van het Franse eiland Réunion, voor de kust van Madagascar. Guillaume tekende deze flatgebouwen en het Yau Ma Tei parkeergebouw (rechts) aan de Shanghai Street in Kowloon. Wat we niet zien op de tekening, is dat het gebouw een groot gat heeft, tussen de tweede en vijfde verdieping, waar sinds 1957 een snelweg dwars door het parkeergebouw loopt. Veel gebouwen, inclusief de parkeergarage, worden binnenkort gesloopt om ruimte te maken voor een snelweg en fly-over. Guillaume vond, samen met een paar andere tekenaars, in de nabijgelegen oude woonwijk een huis met een plat dak, vanwaar hij de gebouwen kon tekenen. Veel gebouwen die in de zeventiger jaren in Hong Kong zijn gebouwd, zijn afgewerkt met kaal beton. Het viel Guillaume op dat de bewoners toch door middel van kleur hun eigen stempel op hun woning kunnen drukken. Soms moet je het dak op, om tussen al die grijze gebouwen een vleugje kleur te vinden.

Mercè Guru Prats, lerares en stedenbouwkundige uit Barcelona (Spanje) hield het eenvoudig: ze ging het dak op en tekende het terras zelf, inplaats van het uitzicht. Er is zó veel te zien: de tv- schotels, antennes, afvoerpijpen, een enkel plantje en een aantal waslijnen. Op de achtergrond de liftbehuizing van de buren.

Hoe langer je kijkt, hoe meer je ziet. Mercè tekent direct met pen, zonder eerst een potloodschets te maken. Ze is zó verknocht aan haar stad, dat ze 94 tekeningen in de wijk San Antonio heeft gemaakt, die nu zijn samengebracht in een boek. Mercè tekent graag het uitzicht vanaf dakterrassen, maar ik vond deze tekening bijzonder. Je hoeft niet ver te gaan voor een bijzonder onderwerp voor je tekening. Kijk zelf maar eens op een dak.

Kumi Matsukawa uit Kanagawa (Japan) is illustrator, met als specialiteit het maken van storyboards voor tv-commercials. Kumi is ook beheerder van de Urban Sketchers Japan. ‘Toen ik een klein kind was, tekende ik al op van-alles-en-nog-wat, als je er maar op kon tekenen.’

‘Jarenlang vond ik dat schetsen goed waren te gebruiken als voorstudie, of om jezelf te trainen om sneller te tekenen. In 2008 nam ik deel aan één van de internationale urban sketch-evenementen; daar ontdekte ik hoe leuk het kan zijn om te schetsen en die online te delen. Sindsdien ben ik eraan verslaafd. Ik teken graag op locatie, het is alsof je een gesprek voert met het onderwerp. Als ik bijvoorbeeld een oude boom teken, heb ik het gevoel dat ik naar zijn verhaal luister. Een oude boom heeft – net als een oude man – een lang, ingewikkeld verhaal en wat ik doe is dat opschrijven in de vorm van een schets. Ik ontmoet graag andere schetsers, elk met hun unieke tekenstijl. Die inspireren me. Deze tekening heeft Kumi gemaakt vanaf een dakterras in Kanagawa. Ze tekende met een doorlopende lijn, bijna zonder haar pen van het papier op te lichten. Elke keer als ze toch een nieuwe lijn maakte, koos ze voor een andere kleur. En nog iets: ze keek alleen naar het uitzicht, niet op haar papier.

Karin Eppendahl uit Barcelona (Spanje) is autodidact, ze heeft zichzelf leren tekenen. ‘Ik wandel graag door de stad, en vrijwel altijd zie ik nieuwe onderwerpen om te tekenen. Ik ontdekte de urban sketchers in 2013 en sinds 2016 geef ik tekencursusen, zodat ik mijn passie met anderen kan delen. Ik teken van alles, ik laat me verrassen door wat ik tegenkom.’

Karin heeft een volkomen eigen manier van tekenen; kijk eens naar al die verschillende lijnen in de tekening links. Het is het uitzicht van het cafetaria van het grote warenhuis in Barcelona, Corte Inglés.

Rechts een andere tekening, ook vanaf een hoog standpunt gemaakt, met zicht op de huizen en vooral daken aan de overkant. Zo veel te zien.

LoeilDuPigeon (het oog van de duif, Patrice Rambaud) uit Parijs (Frankrijk) is van oorsprong architect, maar is nu hoofdzakelijk illustrator; zijn achtergrond als architect zie je in zijn tekeningen terug. Hij is gek op zijn stad en tekent wat hij ziet in zijn eigen, kenmerkende stijl. Patrice tekent meestal in zwart-wit en bundelt zijn tekeningen in boeken, wijk na wijk. Delen van het uitzicht die in de schaduw liggen, maakt hij zwart, verder zien we alleen lijnen. ‘Er zijn veel duiven in Parijs, we merken ze nauwelijks op. Als je erover nadenkt: ze kennen de kleinste stukjes voetpad, de meest pittoreske uitzichten, alle geheime hoekjes van de stad.’  Vandaar de keuze van de bijnaam van Patrice: het oog van de duif. ‘Ik teken altijd, minstens één schets per dag.’ Zijn tekeningen tonen hoe de stad verandert. ‘Als ik op reis ben vind ik een tekening interessanter dan een foto, het dwingt me te stoppen, goed om me heen te kijken en je komt gemakkelijk met mensen in contact. Ik zit graag op een caféterras en luister dan naar de gesprekken om me heen. Tekenen is niet het doel op zich, het is meer een middel dat me dwingt de tijd te nemen en beter om me heen te kijken.’

Patrice schetst graag vanaf hoge standpunten, ik vermoed dat hij bij al zijn vrienden uit het raam hangt of het dak op klimt. Links een tekening vanaf een dak aan Rue Odéon, rechts een tekening vanaf het terras van Hotel Holiday Inn Notre Dame, allebei in Parijs. 

Soong Ching Yee is pas in 2019 serieus gaan tekenen, wat je niet zou zeggen als je deze dynamische tekening ziet, die ze heeft gemaakt vanaf het dak van Fusionopolis (een onderzoekscomplex op het bedrijvenpark) in Singapore. 

‘Ik heb lessen gevolgd bij My Artspace en kreeg les van een geweldige aquarelleraar uit de Filippijnen: Uhky Uhky Estremo. Tijdens de pandemie had ik de tijd en rust om me serieus te concentreren op het werk van geweldige tekenaars van over de hele wereld. Ik keek daarvoor vooral op YouTube, maar bezocht ook andere sociale media. Het was een prachtige reis, ik kon vrienden maken en ontdekte de schoonheid van kleine dingen. Op dit moment zijn alle urban schetsers van Singapore en Maleisië mijn leraren.’

Hongky Zein is algemeen directeur bij Ciputra Development (een toonaangevend vastgoedbedrijf ) in Jakarta (Indonesië). Honky Zein reist voor zijn bedrijf regelmatig naar verschillende steden in Indonesië. Hij is tevens een van de beheerders van Urban Sketchers Surabaya. Honky’s grote hobby’s zijn fotograferen en schetsen, hij neemt elke kans waar om met zijn camera en schetsboek naar buiten te gaan. ‘Ik streef ernaar vast te leggen wat ik zie en voel, dat kan anderen inspireren om de omgeving met andere ogen te zien.’ De schoonheid en cultuur van Indonesië helpen hem om zijn kennis en vaardigheid te ontwikkelen op het gebied van fotografie en schetsen. De onderwerpen die hem interesseren zijn cultuur, architectuur, toerisme en het dagelijks leven van mensen. Misschien dankzij het scherpe oog dat hij heeft ontwikkeld door zijn fotografie-hobby, kan Hongky ook goed schetsen; hij is een geweldige tekenaar.

Hij is niet zijn eigen dak op geklommen, maar is naar de 16e verdieping van het Ciputra World Surabaya Hotel gegaan, om vandaar het uitzicht op het zuiden van de stad te tekenen. 

Gérard Michel, voormalig architect en docent (wetenschappelijk) tekenen, woont in Luik (België). Wat Gérard betreft, is vrijwel elke plek interessant genoeg om te tekenen. Hij neemt de tijd om om zich heen te kijken, kijkt zorgvuldig hoe het licht valt, welk onderdeel van het uitzicht hij bijzonder vindt, wacht soms op de schaduw. Als hij op een caféterras zit en een pintje neemt, neemt hij ook het logo van dat bier op in zijn tekening.

Gérard maakt gewoonlijk eerst een snelle, vluchtige schets in potlood, en tekent daarna de heldere, zwarte lijnen met dunne viltstift. Soms voegt hij een beetje kleur toe, zoals in deze tekening.

In dit geval viel het oog van Gérard op de Sainte-Croix-kerk: die was vanwege een restauratie ingepakt in doeken. Dat was de directe reden om deze tekening te maken. Samen met zijn neef Fabien ging hij naar het nabij gelegen Ibis-hotel en tekende het uitzicht vanaf het dak. Het geeft een prachtig beeld van de typische Luikse huizen, maar je ziet dat de aandacht van Gérard is getrokken naar de kerk. Door dat toefje blauw trekt ons oog direct naar het ingepakte gebouw.

Nog meer inspiratie?

Boek: Rooftops of Paris by Fabrice Moireau Carl Norac: www.amazon.com/Rooftops-Paris-Fabrice-Moireau/dp/9814217948

YouTube: 

Vind je het handig om deze inspiratieblog te bewaren? Klik dan HIER om de pdf te downloaden. Handig voor later, als je voor hetzelfde probleem staat. Op deze pdf staan extra veel klikbare internetlinks, zodat je op je gemak nog wat verder kunt rondsnuffelen. Veel plezier! Zo kan het ook.

De volgende keer: Niets om te tekenen!

Heb je de vorige afleveringen gemist van Zo kan het ook? Hier kun je alsnog de vorige versies bekijken en downloaden:

Alle tekenaars hebben toestemming gegeven voor het gebruik van hun tekening in deze blog. © Anne Rose Oosterbaan. Engelse editie: Nino van Vuuren.

Geef een reactie

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.