door Linda Toolsema

Net als vorige maand interviewen we ook nu weer een urban sketcher die al op locatie tekende lang voordat dat urban sketching heette. Peer Wolkers tekent al ruim drie decennia buiten en vertelt ons alles over zijn ervaringen.

Peer in actie


Peer (61) woont in Vught en heeft samen met zijn vrouw Mirjam vier kinderen in de leeftijd van 19 tot 24 jaar. Hij studeerde bouwkunde in Delft en is inmiddels zo’n dertig jaar werkzaam als architect, de laatste 22 jaar als eigen baas: Peer heeft een bureau in Schijndel waar hij momenteel met zeven mensen werkt.

De kinderen van Peer en Mirjam zijn geadopteerd uit Afrika; ze komen uit Senegal en Ethiopië. Peer vertelt: “Afrika heeft een bijzondere plaats in ons leven; we gaan er regelmatig naar toe met de kinderen. Rond nieuwjaar zijn we met z’n zessen weer in Senegal geweest. Dat blijft een speciale belevenis.” Peer en Mirjam hebben altijd graag gereisd. Eerst liftend en met de rugzak, later met de fiets, en met de kinderen ook met de auto. Er werd altijd gekampeerd, liefst met kleine tentjes. Nu de kinderen niet meer meegaan, gaan ze weer met de fiets op stap. Naast schetsen, reizen en fietsen is Peer’s andere passie muziek. Hij speelt tenorsax, dwarsfluit en mondharmonica, en speelt jazz en blues in een bigband en af en toe in een bluesband.

L’Hydrobase, Senegal, december 2022. “Een supersnel schetsje op A6 formaat, met een waterkwastje.”


Voor Peer heeft schetsen vooral te maken met ‘maken’ en ‘kijken’. Hij legt uit: “De ‘kunst van het maken’ is iets wat me altijd heeft gedreven, en wat ik altijd kwijt kan in schetsen, muziek, scheepsmodellen en fotografie. Schetsen is voor mij vooral kijken, kijken en nog eens kijken. Soms denk ik eerst niets te zien, maar ga ik schetsen dan blijkt er altijd meer te zijn dan je denkt. Dat blijft altijd verrassend.”

We noemden al dat Peer al lange tijd tekent. Al van kinds af aan vond hij tekenen fijn en wilde hij altijd ‘dingen maken’. Met daadwerkelijk buiten schetsen is hij zo’n 35 jaar geleden begonnen. Zoals veel tekenaars schetste hij eerst voornamelijk tijdens vakanties, “maar de laatste jaren schets ik overal waar ik maar wil en kan.” Het begrip ‘urban sketching’ ontdekte Peer door het bekende boek van Gabi Campanario, dat hij in 2015 ergens in Frankrijk zag liggen. Zo is Peer in aanraking gekomen met de Nederlandse club van schetsers. Sinds die tijd is hij ook veel meer gaan schetsen, helpt hij mee met de organisatie van schetsdagen en heeft hij naar eigen zeggen veel geleerd van andere schetsers.

Oost, Texel, oktober 1991. “Een eiland waar ik als kind al vaak kwam. De wijdsheid en de wolkenluchten vind ik er heerlijk. Voor mij brengt deze schets dat terug. Ik voel de wind!”


In eerste instantie gebruikte Peer vooral potlood, later ook fineliners en aquarel. Met pastel heeft hij ook gewerkt, maar dat bleek vaak te onhandig om mee te nemen. Tegenwoordig gebruikt Peer meestal een vulpen met watervaste inkt. Bij snelle schetsen tekent hij meteen in inkt, en als hij wat langer over een schets wil doen maakt hij met een paar potloodlijnen de hoofdopzet om de verhoudingen in de vingers te krijgen en schetst daarna verder met een vulpen. “Vulpennen zijn heerlijk om mee te werken. Het tekenen met inkt op papier geeft een heel direct, ambachtelijk gevoel, net als het werken met een penseel en aquarelverf. Vulpennen zijn ook gewoon mooie instrumenten. Pelikan en Sailor zijn mijn favoriete merken.” Peer gebruikt altijd vulpennen met piston-vulsysteem (ook wel converters genoemd) voor de watervaste inkt.

Daarnaast zijn de kwasten belangrijk. “Ik werk meestal met ‘gewone’ kwasten en een potje water. De kwasten zijn van Winsor&Newton, Talens en de laatste tijd vaak Escoda. Liefst wel met Kolinsky-haar: dat houdt veel water vast. Voor het water zijn oude medicijnpotjes prima: een schroefdeksel, niet te groot en waterdicht.”

Veulettes-sur-Mer, Normandië, zomer 2019. “Een plek waar we vooral zaten om de heerlijke vis, maar toch maar een schets voor het eten. Fijn om weer eens zonder vulpen, met potlood te werken. En een mooie wolkenlucht!”


Peer heeft altijd een schetsboekje op A5-formaat bij zich. Die van Moleskine bevallen het beste. Daarin maakt hij meestal snelle schetsen, onderweg, tijdens de koffie op een terras, vanuit de auto, waar dan ook. Ook vind hij het leuk om met minimale middelen snelle notities te maken. “Dan steek ik een A6-boekje, een waterkwastje, een vulpen en een mini-aquareldoosje in mijn zak en maak een schetsje van 10 minuten. Maar ook het langer werken aan een schets op A4- of A3-formaat vind ik heerlijk. Ik kan me dan helemaal verliezen in allerlei details.” Voor dit soort schetsen gebruikt Peer meestal een blok met verlijmd papier, bijvoorbeeld Canson Heritage, Saunders Waterford, Arches of Fabriano, liefst 300 grams en ‘grain fin’ kwaliteit. Peer vult aan: “Goed materiaal, of het nu pennen, penselen of papier is, werkt altijd fijner.”

Carrer d’Ercilla, Valencia, april 2022. “Getekend vanaf het terras waar we ‘Agua de Valencia’ dronken: sinaasappelsap met gin en wodka. Sfeertje en Spaanse gezelligheid! Hoe nieuwe plekken voor inspiratie zorgen.”


Hoewel de materialen dus belangrijk zijn, is het eindresultaat dat niet zozeer. “Het belangrijkste is voor mij altijd de lol van het maken, of het nu in tien minuten of twee uur gebeurt. Het resultaat is wat het is. ‘Mooi’ is niet het criterium, in elke schets zitten herinneringen die de waarde bepalen. Maar natuurlijk is er altijd weer de worsteling om het ‘zo goed mogelijk’ te doen. Altijd strijd om de goede contrasten, kleuren, verhoudingen, lijnen. En altijd ook weer twijfel…ben ik te ver doorgegaan, is dit wat ik dacht dat ik het moest zijn, had ik nog dit of zou ik nog dat…” En zo is Peer in gedachten alweer met de volgende schets bezig.

Op het eiland Gorée, Senegal, december 2022. “Een meisje van vier, Mabounté, hielp me met schetsen: ze gaf steeds aanwijzingen wanneer ik weer moest kijken en hoe ik moest schetsen. Samen hebben we daar veel plezier gehad, lekker op de grond zittend.”


Iedereen kent wel de drempel die je moet nemen om zomaar tussen de mensen te gaan zitten tekenen. Dat schept vanzelf een band tussen schetsers: wíj durven dat tenminste! Peer kent die drempel goed. “Het rondlopen, kijken waar je gaat zitten, de keus: oké, hier dus…en dan maar kijken wat ervan komt…het blijft mooi! Het ter plekke schetsen was voor mij een geweldig hulpmiddel om vertrouwd te raken met de mensen in Senegal, toen we daar voor het eerst kwamen in 1998, nog zonder kinderen. Ik ging daar gewoon zitten schetsen en was onmiddellijk omringd door allerlei mensen, die wilden weten wat ik daar aan het doen was. Het schetsen schoot natuurlijk niet op, maar het was heel fijn om op een heel informele manier tussen de mensen te zijn.” Ook hier in Nederland heeft Peer vaak aanspraak als hij zit te tekenen. Dan krijgt hij koffie, commentaar en verhalen die bijdragen aan de waarde van de schets zelf. Soms is het juist fijn om de drukte te ontlopen en ergens in het open veld, tussen de vogels te zitten. Waar hij ook tekende, negatieve ervaringen op locatie heeft Peer nooit gehad.

M’Bour, Senegal. “Met fineliner en grijze marker gemaakt. Het was 1 januari 2007 en het was de dag na Tabaski, het Islamitische offerfeest. Een man kwam achter mij staan en keek naar de schets en zei na een tijdje ‘nu ik deze tekening heb gezien, wordt 2007 een mooi jaar voor mij! Alhamdoulilahi!’ (Dat betekent zoveel als ‘Ere aan God’.) Teveel eer, maar zoiets vergeet je niet meer…”


Tekenen kun je overal, volgens Peer. Er blijkt altijd iets te zijn wat je pas ziet als je aan het schetsen bent. “Ik was vroeger altijd op zoek naar het ‘ideale’ tekenplekje, uitzicht, straatbeeld, gezichtspunt. Nu ben ik daar gelukkig makkelijker in geworden. Gewoon gaan zitten, dat is vaak het beste.” De lichtval, zichtlijnen en contrasten zijn voor Peer triggers om de schetskriebels te krijgen. En nieuwe plekken geven hem altijd inspiratie. Ook mooie wolkenluchten en zelfs regenachtig weer spreken hem altijd aan. “Ik ben vaak meer van de nuances in grijs dan van de felle kleuren. Ik vind het wel altijd mooi om te zien hoe anderen met prachtige, stevige kleuren kunnen werken. Daar ben ik wel eens jaloers op.”

Beffe, Ardennen, 24 februari 2022. “We hadden vijf dagen regen, dus ik heb vanuit de auto getekend. Meer kleur hoeft het soms niet te zijn.”

De belangrijkste schetstip volgens Peer? “Kijk om je heen en volg je gevoel, dan maak je herinneringen. En dateer je schetsen, altijd, niet omdat het ‘kunstwerken’ zijn, maar om bij te dragen aan die herinnering!”

Hotel Belle Vue, bij de brug over de Ourthe in La Roche, Ardennen. “Het gebouw is er al lang niet meer, daarom vind ik het zo leuk dat ik het toen heb getekend. Het was september 1987 en ik was vooral bezig met de verhoudingen van het gebouw. De schets blijft mij dierbaar omdat ik vaak en graag in de Ardennen ben, toen en nu nog steeds.”