Spetteren en kliederen

24 februari 2023

door Anne Rose Oosterbaan

Spetteren en kliederen op je tekening? Soms kan het een uitkomst zijn. Met die spettertjes kun je je tekening net dat beetje extra geven, het lijkt te gaan leven. Zo kan het ook. 

Spetteren en kliederen

Je ziet het wel eens op een tekening van een ander: spetters en vlekken. Met die spettertjes kun je je tekening net dat beetje extra geven, het lijkt te gaan leven. Vooral als je de textuur van een zandstrand, de kiezelstenen van een pad, sneeuwvlokken of blaadjes van een boom wilt ‘tekenen’, kan spetteren een uitkomst zijn.

Die spetters lastig zijn te controleren, het vliegt alle kanten op. Op je tekening kun je eventueel een deel afdekken met een velletje papier. Zoals bijna altijd geldt de regel: minder is meer. Het is handig om van te voren eens te oefenen om te spetteren. Aan het eind van deze editie vind je een paar filmpjes die je laten zien op welke manier je dat kunt doen. In deze editie van Zo kan het ook zie je hoe tien schetsers spetteren en kliederen. Zo kan het ook.

English version: click HERE.

Nicolas Loustalot uit Saint-Sébastien-sur-Loire (Frankrijk) gaat altijd met plezier op stap om buiten te tekenen. Dan neemt hij een schetsboekje, vulpen en een doos aquarelverf mee om zijn omgeving vast te leggen. Ook zet hij vrijwel altijd tekst in zijn tekening.

‘Als tiener vulde ik mijn schriften in de Latijnse les al met krabbels van Romeinse tempels, details van zuilen en oude standbeelden. Ik speelde al lang met het idee om de stad en de straten in mijn omgeving te tekenen, zoals ik het zie. In 2018 waagde ik de sprong. Echt een openbaring!’

‘Ik ontmoette in de zomer van 2020 de USk Nantes-groep en doe sindsdien graag mee met de evenementen die ze organiseren. Het zijn warme, gastvrije mensen die dezelfde passie voor buitentekenen hebben als ik.’ Nicolas is ook enthousiast over de nationale evenementen in Frankrijk, zoals de afgelopen jaren in La Rochelle en Lille, waar hij honderden schetsers tegenkomt en altijd nieuwe inspiratie vindt.inks zie je de vuurtoren van Cap Frehel bij Plévenon; rechts de kerk Sainte-Croix en Quai Solidor in Saint Malo. Nicolas heeft inmiddels alle vuurtorens van Bretagne getekend, van Billiers in Morbihan naar Saint Malo in Ille-et-Vilaine; hij wil anderen daarmee overtuigen hoe mooi zijn regio is. Nicolas gebruikt vaak spettertjes om het Bretonse landschap dynamischer te maken. Hij gebruikt ze spaarzaam, maar het is wel onderdeel van zijn eigen stijl. 

Kathy Wesson woont in Curl Curl aan de noordkant van Sydney (Australië). ‘Ik ben Zuid-Afrikaanse van geboorte en als twintiger ging ik in mijn eentje naar Europa, vastbesloten om niet gezien te worden als een toerist, maar als een waarnemer. Ik had alleen een schetsboekje bij me, geen camera. Dat eerste boekje is nog steeds een van mijn dierbaarste bezittingen, propvol met mooie herinneringen.’

‘Ik heb in verschillende steden gewoond en heb veel gereisd: eerst alleen en later met mijn gezin. Ik was altijd het gelukkigst als ik mijn creativiteit kon combineren met geld verdienen. Wat mijn dagelijkse baan ook was, ik ben daarnaast altijd doorgegaan met schilderen, tekenen en kalligraferen. Ik ondervond later hoe sociaal samen schetsen kon zijn; ik koester nu de steun en inspiratie die ik krijg als ik met een groep urban schetsers samen teken. Mijn stad zien door de ogen van een groep gelukkige tekenaars is goed bestede tijd.’

De tekening links is gemaakt in Annandale, Sydney tijdens het Jacaranda-seizoen; de tekening rechts toont de toren van het Nordic Museum in Stockholm. Kathy heeft een opvallende tekenstijl: de tekening is mooi, alles klopt. Maar kijk eens wat er gebeurt als ze met een breed penseel kleur toevoegt: het lijkt opeens alsof er vuurwerk losbarst op haar tekening. Kathi hierover: ‘Ik spetter en klodder om twee belangrijke redenen: de eerste is omdat ik van nature rommelig ben. Hoezeer ik ook probeer om netjes te zijn, ik maak altijd strepen en morsvlekken. De tweede reden is omdat spetters dynamiek en impulsiviteit toevoegen aan een schets. Wat ik probeer te doen, is niet precies tekenen wat ik zie, maar meer hoe ik me voel over wat ik zie. Ik hou evenveel van tekenen met inkt als schilderen met aquarelverf, dus ik combineer ze graag.’

Koyj Urbanart woont op het eiland Je Ju-Do (Zuid-Korea) en is lid van de groep USk Je Ju. Koyj wilde graag leren tekenen en schilderen, en las daarvoor boeken en bekeek veel video’s.

Na twee maanden zwoegen werd het hem te saai en verloor hij zijn interesse. Hij gooide het roer om en ging naar buiten: hij tekende op gevoel, gewoon, wat hij op dat moment het schetsen waard vond. Daarmee kwam zijn passie terug: simpel door het te doen. Hij let niet op de precieze vorm en kleur maar tekent wat hij ziet. Koyj heeft altijd een klein schetsboek en pen bij zich om te tekenen wat hij overdag zoal tegenkomt. Als hij al kleur gebruikt, dan doet hij dat spaarzaam, enkele kleuren die dicht bij elkaar liggen. Hij tekent snel, hij volgt zijn intuïtie. Deze tekening van wuivend riet heeft Koyj gemaakt met felle penstreken; je ziet met hoeveel kracht en plezier hij deze tekening heeft gemaakt. En hij voegt daar graag een paar vlekken en spetters aan toe om het riet een stevige basis mee te geven.

Veldesen Yaputra komt uit Pontianak (Indonesië). Via een studiebeurs kon hij aan de middelbare school in Shenzhen (China) studeren. Hij stond er versteld van hoe schoon en groen het was in zijn nieuwe stad. Hij droomde ervan om ook zijn geboorteplaats aantrekkelijker en duurzamer te maken. Dat verklaart waarom hij vervolgens Arts-Design-Environment Design ging studeren aan de Tsinghua University Academy of Art and Design, een van de beroemdste universiteiten in China, vlak boven Beijing. 

‘Design en architectuur gaan wat mij betreft over gemeenschappelijk eigendom. Terwijl ik mijn kennis uitbreid, promoot ik voortdurend de relatie tussen China en Indonesië en deel ik de kennis die ik in China heb opgedaan met Indonesiërs. Ik vertel het verhaal van China, praat over de Chinese cultuur.’ Valdesen was vlak voor de opening van de Olympische Spelen 2022 in Beijing. Hij heeft toen het prachtige nationale stadion getekend, dat het vogelnest wordt genoemd. Rechts zien we de Bell Tower (trommeltoren), die hij tijdens een evenement met de USk Beijing heeft getekend. Valdesen gebruikt graag spetters en vlakken in zijn tekeningen, er straalt een enorme dynamiek van uit.

Alain Honorat Lefebvre, beter bekend als bekend als Alho, woont in Blaton in Henegouwen (België). Alain: ‘Toen ik met pensioen ging, na lang als psychomotorist te hebben gewerkt, nam ik potloden en penselen ter hand om kleur in mijn leven te blijven brengen. Goede leraren hebben me geholpen om me verder te ontwikkelen. Mijn eigen schetstochten en de uitstapjes met de urban schetsers hebben me veel geleerd. Ik ben onderweg gehecht geraakt aan kleine steentjes en kiezels; ze fascineren me. Ik beschilder ze soms en leg ze dan weer terug op de weg’ We zien hier drie tekeningen die Alain in Petit Wasmes heeft gemaakt, een gehucht in Wallonië, waar ooit Vincent van Gogh woonde. Alain is mogelijk beïnvloed door de expressieve stijl van Van Gogh. De velden en wegen vóór de huizen zijn kleddernat van kleur voorzien; daarna heeft Alain de verf naar beneden laten druipen of geblazen. In dit geval heeft hij de natte verf de kant op gestuurd die hij wilde. Met als gevolg een prachtig resultaat. Hij gebruikt graag spetters om zijn tekeningen dynamischer te maken, het maakt ze levendiger, spontaner.

Belén Can uit Sevilla (Spanje) was in een uitgelaten bui toen ze met een paar schetsers naar Ronda ging om er te tekenen. Drie vriendinnen van haar, Luz Vega, Inma Lazo en Paloma de Cerro deelden een flat in Ronda en nodigden Belén uit. Ze spraken erover dat het soms interessant kan zijn om je tekenpapier te bewerken voordat je naar buiten gaat. Dus besloten ze om de avond voor hun tekenavontuur op hun papier willekeurige spatten te maken. ‘Luz Vega is een expert op dit gebied, ze bereidt haar schetsboeken zo goed voor dat ze nog nauwelijks iets hoeft te tekenen. Juist door die vlekken voelde ik me vrijer om te tekenen. Ze zijn het beste tegengif tegen de angst die ik voel voor mijn witte vel.’

Ze heeft eerst de vlekken en spetters in een paar opvallende kleuren op haar vel papier gesmeten en die een nacht laten drogen. Vervolgens ging ze daar bovenop tekenen, zonder zich iets van de vlekken aan te trekken. Belén kleurde later haar tekening in: soms zie je dat de verf zich vermengt met een van de vlekken die eerder gemaakt is. Al met al feestelijke tekeningen. De vlekken zijn willekeurig aangebracht, hebben niets met de tekening te maken. En toch is het een eenheid geworden. Links de Iglesia de Santa María la Mayor in Ronda, een voormalige moskee die is omgebouwd tot een katholieke kerk. Rechts de 98 meter hoge Puente Nuevo die als een van de drie bruggen de diepe kloof Tajo de Ronda met de rivier de Guadalevín overspant. Door middel van de Puente Nuevo worden de Mercadillo (markt) en La Ciudad (de oude stad) van Ronda met elkaar verbonden.

Whee Teck Ong was senior IT professional, woont in Singapore. Hij werkt het liefst met aquarelverf, bij voorkeur met felle kleuren, dat zie je hieronder. Whee Teck: ‘Ik geloof dat iedereen kan leren schetsen en schilderen. Ik ben er eind 2011 mee begonnen en heb mezelf in veel opzichten verrast. Toen ik begon, vond ik dat ik helemaal niet kon tekenen en ik vroeg me af of ik het zou kunnen leren. Ik geloof inmiddels dat iedereen het kan oppikken, als je de wil en de vasthoudendheid hebt om het vol te houden. Hoewel ik een drukke baan had in de informatietechnologie, kon ik toch tijd vinden om te schetsen en te schilderen; ik deed dat vooral om te ontspannen en te genieten van de wereld om me heen, het bracht me tot rust’

Whee Teck kijkt goed om zich heen, voordat hij aan een tekening begint. Hij wil zich niet beperken tot één bepaalde techniek; hij wil steeds de vrijheid houden om verder te zoeken. Ook probeert hij zijn tekeningen eenvoudig te houden, niet te veel details, dat leidt af. In deze tekening van het Selegie Arts Centre gaat hij helemaal los, hij noemt het zelf psychedelisch. Het gaat hem om het plezier van het tekenen en spetteren. Wil je zien hoe hij dat doet, kijk dan op youtu.be/LHsyRfOArZU

Ray Art is architect in Londen (Engeland); hij komt oorspronkelijk uit Hong Kong. In zijn vrije tijd schildert bij veel, vrijwel altijd met aquarel. Links zien we een indrukwekkende tekening van de Tower Bridge in Londen. Deze brug is al zo vaak getekend, iedereen kent hem wel. Ray krijgt het voor elkaar om er een nieuw, verfrissend en vooral swingend beeld van te maken. Hij neemt in zijn pentekening een enorme vrijheid, wat hij herhaalt in zijn kleurgebruik en de manier waarop hij zijn verf gebruikt. Een dergelijke vrijheid zie je niet vaak bij een architect. 

Rechts een prachtig detail van het Bath Place Hotel. Volgens Ray is het een deconstructie, waarin het hem vooral om de sfeer van het gebouw gaat. We zien een puntdak, twee platte daken, een schoorsteen, een uithangbord, een paar ramen; Ray geeft ons de ruimte om de rest in gedachten in te vullen. Ook hier maakt hij royaal gebruik van vlekken en spetters, die ditmaal wat zachter zijn geworden omdat de ondergrond nog vochtig was.

Tim Gomersall is hoofddocent gezondheidspsychologie aan de School of Human and Health Sciences in Huddersfield (Engeland). Naast zijn indrukwekkende baan is hij illustrator. ‘Ik probeer de essentie en emotie van plekken op mijn vel papier te vangen, maar ik wil ook speelsheid en een licht anarchistisch gevoel aan mijn tekeningen toevoegen. Pen, inkt en waterverf zijn voor mij de ideale media’

‘Ik vind dat het maken van kunst de sleutel is tot onze fysieke en mentale gezondheid en wil daarom mijn ervaring met zoveel mogelijk mensen delen.’ Meestal tekent Tim alleen, maar tijdens de bijeenkomst van Urban Sketchers UK in Leeds (2022) was hij erbij. Op zondagochtend kwam Tim wat later naar de Millenium Square, waardoor hij snel moest tekenen en kleur toevoegen, hij had maar een half uur de tijd. ‘Ik denk dat deze schets laat zien hoe waardevol het kan zijn om vlekken te gebruiken als je beperkte tijd hebt. Als ik veel tijd heb, werk ik vaak te lang aan een tekening door, waardoor de schets minder spontaan wordt. Ik denk dat als je weinig tijd hebt, je snel moet reageren, waardoor je tekening beter toont hoe je de plek ervaart.’ Tim had geen tijd om de verf te laten drogen, waardoor de kleuren in elkaar overlopen en zelfs van de pagina afdruipen. Een prachtige indruk van een plein met historische gebouwen met op de achtergrond de kranen van een stad in ontwikkeling. ‘Het leukste van het weekend vond ik de throwdown. Na een tekensessie werd het werk van iedereen neergelegd, waardoor je kon zien hoe verschillend de tekeningen waren, terwijl we allemaal op dezelfde plek zaten. Ik wil tekenen op een manier die verder gaat dan een foto, ik wil de essentie vastleggen en het zou helemaal mooi zijn als het bij de kijker emoties oproept.’

Simone Ridyard uit Manchester (Engeland) is architect en hoofddocent aan de Manchester School of Art: ze is gespecialiseerd in interieur-architectuur. Tijdens een onderwijsuitwisseling aan de Temasek Polytechnic in Singapore in 2012 maakte Simone kennis met urban sketching en richtte bij haar terugkeer meteen de urban sketchers-groep op in Manchester. Simone was later de drijvende kracht achter het zevende internationale symposium in Manchester, in 2016. Sindsdien geeft ze op vrijwel elk symposium workshops waarbij de nadruk ligt op tweepuntsperspectief. Ze vindt het belangrijk om de plek waar je tekent echt te voelen, daar is volgens Simone wel wat begrip van perspectief voor nodig. Wil je daar meer over lezen, dan is haar boek Archisketcher echt een aanrader.

Simone tekent met een dunne fineliner en is spaarzaam met haar kleuren. Haar favoriete kleuren zijn lichtblauw en grasgroen, vrijwel altijd opgebracht met veel water, bepaald niet binnen de lijntjes.

In dit doorkijkje naar de kathedraal van Manchester zie je het oog van de architect terug: tussen de moderne hotels door kijken we over de rivier de Irwell en de Victoria Bridge naar de middeleeuwse kathedraal. Simone heeft door middel van kleur het accent onder de brug gelegd, waardoor ons oog onmiddellijk omhoog glijdt naar de kathedraal. Ditmaal heeft Simone getekend op Derwent’s Inktense-papier. Ze is dol op dit papier, er is echt veel verf en water voor nodig, waardoor je snel nat-in-nat werkt. Ook Simone maakt graag gebruik van spetters om levendigheid aan haar schets toe te voegen, een mooie aanvulling op de rechte lijnen van de gebouwen. 

Vind je het handig om deze inspiratieblog te bewaren? Klik dan HIER om de pdf te downloaden. Handig voor later, als je voor hetzelfde probleem staat. Op deze pdf staan extra veel klikbare internetlinks, zodat je op je gemak nog wat verder kunt rondsnuffelen. Veel plezier! Zo kan het ook.

De volgende keer: Thumbnails (miniatuurschetsjes)

Alle tekenaars hebben toestemming gegeven voor het gebruik van hun tekening in deze blog. © Anne Rose Oosterbaan. Engelse editie: Erin Taylor.

Heb je de vorige afleveringen gemist van Zo kan het ook? Hier kun je alsnog de vorige versies bekijken en downloaden:

Geef een reactie

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.