“Poeh .. wat veel!!”

door Annet van den Oord

Vaak kom je als Urban Sketcher op plekken waar het je allemaal wat veel kan worden: veel mooie gebouwen, veel mensen, veel perspectief. Hoe ga je dit aanpakken, waar ga je beginnen? We geven hier een paar praktisch tips, en omdat we binnenkort een Sketch Weekend organiseren in Den Bosch, kijken we hoe een oude Bossche schilder dit aanpakte.

Een van de mogelijkheden is om te opzoek te gaan naar het pand dat je het meeste aanspreekt. Maak eerst een schetsje op een klad papier, plaats dit pand in het midden. Is de basis een rechthoek of vierkant? Is het mogelijk recht voor het pand te gaan staan, dan maak je het jezelf iets makkelijk, je hoeft namelijk minder kennis van perspectief toe te passen (zie ook dit artikel op onze site). Begin met de grote buitenlijnen, kleine details komen later.

Ga daarna verder met het pand er direct naast, links of rechts maakt niet uit. Kijk naar de verhoudingen: is het pand even hoog? Even breed? En hoe verhouden de ramen zicht tot het andere pand?

Nu kun je gaan starten in je schetsboek. Plaats het pand waar je zojuist mee bent begonnen weer in het midden, misschien iets groter of juist iets kleiner. Ga er dan weer omheen werken, even naar het pand rechts, dan weer naar links en weer naar rechts.

Zo breek je alles wat je voor je ziet af in kleine onderdelen en ‘lijm’ je deze aan elkaar.

Frans Slager

Kijk eens naar hoe een ander dit doet: hier een voorstudie van Frans Slager (1876-1853) gemaakt 1902 van de Markt in ’s-Hertogenbosch (het origineel is te zien in Museum Slager, een museum gewijd aan de kunstenaarsfamilie Slager).

Voorstudie van de markt in Den Bosch door Frans Slager

Het kruis in het midden van zijn papier is zijn uitgangspunt geweest voor de tekening. De horizontale lijn door middelpunt van het kruis is de horizon, die bevindt zich op ooghoogte. Bij deze voorstudie ligt de horizon vrij hoog op een hoge tweede etage en hieruit kunnen we afleiden dat de schilder niet vanaf straatniveau heeft geschetst, maar bijvoorbeeld uit een tegenovergelegen pand vanuit het zolderraam. Aan de hand van de verhoudingen van deze panden kon hij verder met zijn schets. Ook het perspectief werd zo duidelijk. Kijk maar eens naar de lijnen van de doeken van de marktkramen.

Een ongeluk in Den Bosch
Er is een opmerkelijk verhaal te vertellen over het hoekpand Markt/Hinthammerstraat – je ziet het links van het midden op de tekening van Slager.
Tijdens een verbouwing in 1992 werden een stalen balk en een scheidingswand in de kelder geplaatst. Toen er wederom werkzaamheden plaatsvonden in 2016 stortte het monumentaal pand op 27 februari als een kaartenhuis in elkaar. Lange tijd was onduidelijk of er zich nog mensen in het pand bevonden. Een speciaal Urban Search And Rescue Team werd ingezet om naar slachtoffers te zoeken, maar er werd niemand gevonden: de bouwvakkers waren al naar huis en er vielen geen gewonden.

Deze voorstudie vind je in Museum Slager te ’s-Hertogenbosch: een niet al te groot maar zeer bijzonder museum, een aanrader! U krijgt als bezoeker een uniek inkijkje in het leven en werk van een schildersfamilie: de familie Slager. Met acht schilders ziet u een interessante ontwikkeling in de schilderkunst gedurende drie generaties. En niet te vergeten, een boeiend beeld van het culturele en sociale leven in ‘s-Hertogenbosch tussen 1840 tot einde van de 20ste eeuw.

Het resultaat van Frans’ voorstudie: zijn schilderij van de Markt van Den Bosch.

Piet Slager (1871-1938), de oudere broer van Frans schilderde ook de markt van Den Bosch, in 1894. Zo te zien vanuit hetzelfde zolderraam als Frans acht jaar later.