door Roger Klaassen

Vorige week schreef ik een artikel over ‘oude schetsboeken’ die je fijn kunt doorbladeren via online archieven. Ik kreeg een aantal suggesties en vragen… op een aantal daarvan ga ik hier in.

Ik ben ook nog steeds benieuwd naar online historische schetsboeken die jullie hebben gevonden! En inmiddels heb ik ook heel mooie recente schetsboeken gevonden… misschien voor een volgende keer.

Eugène Delacroix

Eugène Delacroix (1798-1863) is de maker van één van de beroemdste schetsboeken ooit: zijn Marokkaanse schetsboek. Het zijn vlotte, snelle, spontane schetsen, exotisch en kleurrijk. Helaas is het mij (nog) niet gelukt om een complete versie te vinden in het een of ander online archief. Ik heb wel twee heel mooie selecties uit zijn Marokkaanse schetsboek gevonden:

• ArtCouch: Een kijkje in het schetsboek van Eugène Delacroix’ Marokkaanse reis
• L’Agence Photo: Les belles pages des carnets de Delacroix.

Delacroix maakte natuurlijk niet alleen schetsen in Marokko. Ik vond twee schetsboeken van hem uit Frankrijk, allebei op de website van The Met in New York. Een schetsboek uit Tours en omgeving (dat verrassend genoeg opent met een leeuw) en een schetsboek uit Normandië.

William Turner

William Turner (1775 – 1851) is één van de giganten van de Engelse schilderkunst. Met name zijn zeegezichten zijn spectaculair en een voorbode van abstracte schilderkunst. Natuurlijk trok Turner er ook op uit met zijn schetsboek. Ik vond er twee online, allebei op de site van Tate en allebei schetsboeken van reizen door Italië. Helaas kun je niet heel fijn door de schetsboeken bladeren (klik steeds op de onderstreepte nummers beginnende met een D), en het valt op dat Turner ook heel veel schreef en er soms weinig te zien is.

• Tate: First Italian Tour (1819-20)
• Tate: Como & Venice Sketchbook 1819

Charles Eyck

Een wat recenter schetsboek is dat van de Limburger Charles Eyck (1897-1983). Op de site van Museum Valkenburg staan een paar mooie bladzijden uit zijn schetsboek – klik hier.

Aan zijn schetsboek is hier en daar duidelijk af te zien dat de schetsen voor hem een opmaat waren voor schilderijen. Ze zijn soms helemaal volgeschreven met aantekeningen over kleuren – ‘vlekkerig wit’ bijvoorbeeld.

Gherardo Cibo

Het oudste schetsboek dat ik deze keer wil laten zien is dat van Gherardo Cibo (1512 – 1600). Hij is één van de grondleggers van de botanische illustratie. Hij groeide op in een welgestelde familie – vreemd maar waar: zijn opa aan moederskant was paus Innocentus VIII (dus niet zo onschuldig als zijn naam doet vermoeden).

Zijn schetsboek is te vinden op de site van The Morgan Library in New York. In het schetsboek zie je vooral landschappen en rotsformaties, maar verderop kom je ook mooie dorpjes tegen. Veel van de pagina’s zijn flink vervaagd, maar de inkttekeningen zoals hierboven zijn opmerkelijk goed bewaard.

Boeken

Dan kreeg ik ook een paar boekentips. Ik heb de boeken zelf niet gezien of gelezen, dus ik kan jullie er helaas niet veel over vertellen.

Tekenen van warmte -Nederlandse tekenaars in Italië. Een boek horend bij een tentoonstelling in het Rijksmuseum uit 2001. Het boek gaat over de Nederlandse kunstenaars die in de 16e en 17e eeuw naar Italië vertrokken om daar kennis te maken met de Renaissance.

Het ‘Logboek van de ontdekkingsreiziger‘ bevat werk van kunstenaars die mee werden gestuurd op expedities om nieuwe werelden vast te leggen – meestal voor de opdrachtgevers van de reizen, of als onderdeel van wat we maar fondsenwerving zullen noemen.. Of het boek veel tekeningen bevat die we onder de noemer ‘urban sketching’ kunnen scharen… geen idee.

Maar het boek laat ongetwijfeld zien dat tekenaars al eeuwen het motto van Urban Sketchers in ere houden: See the world, one drawing at a time!