USK Interview: Herman Schouwenburg

door Roger Klaassen

De combinatie van urban sketching en humor, die zien we niet heel vaak. En zeker niet in een cartoonvorm, zoals Herman Schouwenburg doet. Tijd voor een kennismaking… waar ik (spoiler) erachter kwam dat zijn cartoons geen ‘urban sketches’ zijn naar de letter van de wet. Geen nood, Herman maakt ook echte urban sketches en we smokkelen zijn cartoons gewoon het interview in.

Herman in actie

Herman Schouwenburg is 68 jaar oud, werkte in de automatisering maar is inmiddels gepensioneerd en hij woont in Rotterdam.

Herman: “Ik heb altijd getekend en ik wilde ook schilderen, maar ik wist nooit goed wat en hoe. Een jaar of 15 geleden kreeg ik het idee om op plankjes te gaan schilderen. Plankjes van 15 x 20 cm, en dan elke dag één, om op een klein formaat van alles uit te proberen. Daarmee is het tekenen en schilderen goed op gang gekomen.”

Hotel New York getekend vanaf het Buizenpark op Katendrecht

Tot drie jaar geleden tekende Herman niet buiten, naar de werkelijkheid, zoals urban sketchers doen. “Iets hield me tegen om dat te doen – angst, verlegenheid… Ik had urban sketching ontdekt op Flickr, waar veel kunstenaars hun werk laten zien. Ik ben zelf ook al lang actief op Flickr . Vervolgens zag ik dat er een urban sketchersgroep in Rotterdam zat.”

Herman besloot eens mee te doen met de Rotterdamse groep. “We gingen tekenen in de Merwehaven en ik vond het meteen heel fijn om te doen. Dit was in juni 2020, het was vanwege corona ook meteen de laatste bijeenkomst van de urban sketchers. Maar ik was ‘door’, zoals je dat zegt in het zwembad, en ik ben veel in mijn eentje buiten gaan tekenen. Nu ga ik ook weer regelmatig op zondagmiddag met Urban Sketchers Rotterdam mee.”

Pentekening, de kerk van Capelle aan den IJssel en de Hollandse IJssel getekend vanaf de IJsseldijk in Krimpen aan den IJssel

Materialen

Herman past zijn tekenmaterialen aan aan het seizoen – dat hoorde ik nog niet vaak. “In de lente, met die overweldigende kleuren in de natuur, teken ik veel met krijt. Maar omdat ik het pure tekenen onder de knie wil krijgen heb ik meestal alleen een zwart potlood (Derwent Lightfast) en wat fineliners (Staedtler Pigment Liner) bij me. Papier: een tekenboek (A4) met harde kaft. Voor als het waait neem ik ook een paar klemmetjes mee.”

Herman kreeg ooit een mooie demonstratie van een andere tekenaar hoe je met arceringen diepte kunt krijgen in je tekening – dus met alleen een potlood en een fineliner komt Herman al een heel eind.

Oliekrijt in de lente, aan de Rotte

Pen en potlood. De Willemsbrug en de Nieuwe Maas vanaf de Rhijnspoorkade.

USK in de praktijk

Een eerste ervaring van Herman nam een belangrijke drempel om buiten te gaan tekenen weg: “Mijn angst dat iedere voorbijganger zich met je tekening bemoeit bleek helemaal niet te kloppen. Je zit gewoon te tekenen en dat is het. Mensen vragen af en toe of ze even mogen kijken, soms maak je een praatje, net wat je wil.”

Herman bij mooi weer: “Ik stop tekenspullen, brood en water in mijn fietstas te stoppen en ga rijden. Als ik een plek zie die me uitdaagt ga ik tekenen. Om zo een zomerse dag door te brengen is fantastisch.”

Dagboektekening (later thuis getekend) – Belangstellende kinderen in Plaswijck Park

De mooiste plekken om te tekenen vindt Herman op fietsafstand van huis: “Als ik zin heb om gebouwen te tekenen ga ik ergens in de stad zitten. Het liefst zit ik langs de rivieren: in de stad langs de Nieuwe Maas, bij de Willemsbrug, de Erasmusbrug of de Hef, op het Noordereiland of Katendrecht. En als ik wat verder wil fietsen volg ik de Oude Maas, de Lek of de Hollandse IJssel. De veerpontjes daar zijn leuk. Ook heel mooi is het gebied richting Delft, de Delftse Schie en de Zweth.”

Herman hoort wel dat mensen graag buiten zouden willen tekenen, maar niet weten wat ze dan moeten tekenen. Hij begon heel eenvoudig: “Ik ben begonnen met bomen in de winter. En prullenbakken in het bos.” En dan gaat het balletje vanzelf rollen, als het goed is.

Dagboektekening (later thuis getekend) – Ontmoeting met andere ochtendmensen in de Rhoonse Grienden

Hermans cartoons

Niet iedere voorbijganger bemoeit zich dan met zijn tekeningen, maar het is Herman wel opgevallen dat voorbijlopende mannen wel graag een grapje maken (we kennen ze allemaal): “Dan roepen ze iets als ‘Zo, zit je mij te tekenen?’ of ‘Niet buiten de lijntjes kleuren hoor’. Dat vind ik leuk, want daar maak ik als ik thuis ben een tekening van in mijn dagboek.”

In de trein

Want Herman houdt al dik 20 jaar een getekend dagboek bij: “Ik begon er mee in 2001. Ik tekende wat ik zag en hoorde van mijn kinderen die toen 12, 14 en 16 jaar waren. En daarna ook wat ik meemaakte in de trein, in winkels, op de markt of in het museum: rare dingen die mensen zeggen, grappige situaties. Altijd in tekeningen met tekstballonnen. Ik vind het leuk om ze te maken en als het tegen zit denk ik: het levert in elk geval een leuke tekening op. Iedere dag maak ik er wel een.”

Het zijn stuk voor stuk rake observaties van voor iedereen herkenbare situaties. Volg Herman voor je (bijna) dagelijkse glimlach: