door Anne Rose Oosterbaan

Ja hoor, je tekening is bijna klaar en de top van de toren past net niet. Wat nu? Zo kan het ook

Iedereen heeft het wel eens meegemaakt: je tekent het gebouw dat je ziet, je bent bijna klaar en dan blijkt de torenspits niet op je vel te passen. Niet goed opgelet, je zit aan de rand van het papier en het lukt niet. Vervelend, je hebt zo veel aandacht aan je tekening besteed en net nu je bijna klaar bent, lijkt je tekening verpest te zijn. Nou, nee, valt wel mee.

Ook de allerbeste tekenaars kennen deze tegenslag. Iedereen heeft daar een eigen oplossing voor. In deze editie van Zo kan het ook zie je hoe tien schetsers dat probleem oplosten. Zo kan het ook.


English version: click HERE.



Felix Scheinberger uit Berlijn (Duitsland) zit er echt niet mee of de top van een toren al of niet op zijn tekening staat. Dan maar duidelijk: nee, hij staat er niet op. Nou, en? In dit geval, bij de tekening van de Dom in Berlijn, heeft hij daar bewust voor gekozen; hij omarmt het maken van fouten.

Felix: ‘Naar mijn mening is angst voor een blanco tekenvel niets meer dan de angst om fouten te maken. Dat is de angst om niet aan onze eigen of andermans verwachtingen te voldoen; de angst dat het misschien niet goed afloopt. Fouten zitten juist vol creatieve mogelijkheden. Als alles wat we tekenen foutloos is, geven we onszelf geen kans om iets nieuws te ontdekken. Creatieve processen gedijen op het onverwachte, het oncontroleerbare: ja, op fouten. Fouten helpen ons vooruit. Als je fouten maakt, maak je fouten. Het is jammer om je daardoor te laten tegenhouden.’

Over talent: ‘Als je het leuk vindt om te tekenen, doe je het vaak en als je het vaak doet, doe je het goed. Naar mijn mening is het woord talent overschat. Passie vind ik veel belangrijker dan talent.’


© 2005 J. P. Fagerback, via Wikimedia Commons

Steven Reddy uit Seattle (Washington, Verenigde Staten) is kunstenaar, leraar, wandelaar en auteur van Everyday Sketching and Drawing: Five Steps to a Unique and Personal Sketchbook Habit. Steven is een eigenwijze tekenaar. Hij zit er niet mee om een telefooncel, waterleiding of het rommelige schap van een antiekwinkel te tekenen; hij vindt vrijwel alles de moeite van het schetsen waard. Toen Steven op reis was en de kathedraal van Oslo (Noorwegen) wilde tekenen, paste ook bij hem de toren niet op de pagina. In dit geval helemaal niet. Hij heeft zonder blikken of blozen grote stukken uit de toren weggelaten: zo is het onderste deel van de toren veel hoger en zitten er meer delen in de torenspits. Zelfs toen paste het topje van de spits niet. Voor Steven blijft het de kathedraal van Oslo.


Niraj Gupta uitNew Delhi (India) is beheerder van de Urban Sketchers Delhi.

Tijdens een verblijf in New York (Verenigde Staten) bezocht Gupta de Brooklyn Bridge, en natuurlijk tekende hij het uitzicht: met vulpen (zwarte inkt), potlood en een vleugje aquarel. Je ziet het, de Freedom Tower (nu beter bekend als One World Trade Center) op de achtergrond is niet helemaal te zien. Niraj zegt daarover: ‘Dankzij de wolken is slechts minder dan de helft van de Freedom Tower te zien, die anders te groot zou zijn geweest om op mijn vel te passen.’ Tja, zo kan het ook.

Tijdens de beginperiode dat we vanwege covid binnen moesten blijven en daardoor beperkte bewegingsvrijheid hadden, realiseerde Niraj zich dat gebrek aan lichaamsbeweging en interactie flinke problemen kan veroorzaken. Gebrek aan mentale activiteit, hersen-, oog- en vingeroefeningen zag hij als enkele van de oorzaken. De overtuiging van Niraj was dat schetsen in dit geval een rol kan spelen om de leegte te vullen. ‘Het werkt ook als meditatie, het leidt onze geest af van de dagelijkse beslommeringen en je blijft creatief.’ Gupta gebruikte zijn tijd goed en schreef het boek Anyone can Sketch.


Vrijwel elke urban sketcher kent de tekeningen van de Franse illustrator Lapin uit Barcelona (Spanje). Lapin over zichzelf: ‘Ik schets vanuit directe observatie, snel en nauwkeurig, Ik reis licht en heb niet veel meer nodig dan een schetsboek, een fineliner, aquarel en mijn opvouwbare kruk. De straat is mijn atelier.’ Inmiddels heeft hij ruim 200 schetsboeken gevuld. Nou ja, schetsboeken: Lapin is vaak op rommelmarkten te vinden, op zoek naar vintage kasboeken waarin hij graag tekent. ‘Dat oude, gelige papier met rode en blauwe lijnen doet me denken aan de eerste tekeningen die de wetenschappelijke expedities in de achttiende eeuw terugbrachten uit onbekende beschavingen en landen. Ik wil stiekem één ​​van die ontdekkingsreizigers worden.’

Lapin was denk ik de eerste die in zijn kenmerkende eigen stijl de waarheid naar zijn hand zette: ruim tien jaar geleden maakte hij zijn eerste tekening van een gebouw die hij een beetje rondboog om hem passend op de pagina te krijgen. Inmiddels heeft deze oplossing veel navolgers gevonden onder urban sketchers. Lapin: ‘Wat ik het leukst vind aan de urban sketchers-community, zijn de stevige vriendschappen die ik heb gesloten. Het geeft me de gelegenheid om met getalenteerde kunstenaars over de hele wereld schetsen; ik leer veel van ze en deel mijn tekeningen graag.’


José Manuel Vicente Martín, urban sketcher en illustrator uit Málaga (Spanje) zit er echt niet mee of zijn toren wel of niet op zijn vel past. Dat zie je hier op zijn tekening van de Al-Andalus-moskee, vlakbij Arroyo del Cuarto in Málaga. Bij hem past het altijd, het lijkt of zijn gebouwen van rubber zijn. José draait het probleem om: hij duwt en kneedt zijn gebouwen net zo lang tot ze op zijn pagina passen. Ook José vond dat hij te lang in zijn huis opgesloten zat. Hij heeft dat probleem met plezier opgepakt en met een hilarisch gevoel voor humor het verhaal geschreven en getekend over vier wegwerpbekers koffie in het café-­gedeelte van een tankstation. Hoe kunnen deze bekers nuttig blijven en al die mensen die thuis zitten opgesloten bereiken?


Arnaud De Meyer, architect in Luxemburg (stad) heeft een timmer­mansoog en ziet het probleem van mijlenver aankomen. De Eglise Saint-Joseph (Sint-Jozefkerk) in Limpertsberg heeft best wel een hoge toren, dat past vast niet op het liggende formaat van het schetsboek. Arnaud draaide zijn schetsboek een beetje zodat de torenspits wèl past. En het grappige is, dat deze tekening meer indruk maakt dan een ‘normale’ rechte tekening.

Arnaud is een van de oprichters van Urban Sketchers Luxemburg, een actieve groep. ‘Als architect maakt ik schetsen van plaatsen en gebouwen die nog niet bestaan. Ik onderzoek door te schetsen hoe deze plaatsen en gebouwen moeten worden. Om mijn creativiteit te voeden, wil ik observeren en tijd besteden aan het registreren van alles wat al eerder is gedaan. Dat doe ik door als urban sketcher op locatie te tekenen’


Daniel Nies, kunstenaar en landschapsontwerper uit Augsburg (Duitsland), heeft een passie voor tekenen. Hij is een van de oprichters van Urban Sketchers Augsburg. Hij houdt van reizen en schetsen op locatie. Daniel experimenteert tijdens het tekenen graag met verschillende stijlen en materialen wat leidt tot een grote variatie in zijn schetsen. Naast tekenen is Daniel ook gefascineerd door verschillende soorten papier, evenals de binding en vormgeving van schetsboeken. Het liefst maakt hij zijn eigen schetsboek. Daniel heeft nooit moeite om de toren van een kerk te tekenen (zoals hier de Martinskirche in Landshut, ‘s werelds hoogste bakstenen kerk). Hij heeft altijd een extra schetsboek bij zich en tekent zonder moeite door in een tweede boek. Daniel daarover: ‘Ik streef naar ruimtegebrek’. Handig, als je je eigen schetsboeken maakt.


Martí Viladomat Llorens komt uit Sant Feliu de Llobregat, Barcelona (Spanje). Hij is lid van verschillende USk-groepen in Catalonië. Martí heeft Industrieel ontwerp gestudeerd, dat zie je nog een terug in zijn tekeningen. Zijn liefde voor de industriële wereld is gebleven. Hij is inmiddels specialist in logistiek. ‘Ik heb altijd graag getekend, als kind ben ik uren bezig geweest met het maken van poppen en liet ik mijn fantasie de vrije loop op papier.’ Die fantasie komt Martí goed van pas als de torenspits niet op zijn vel papier past. De oplossingen die hij vindt, vinden hun oorsprong in de tijd dat hij industriële tekeningen maakte. Als de top niet past, dan teken je hem ernaast of helemaal ergens anders. En is de kolom te lang, dan zet je er toch bij dat hij eigenlijk langer is? Duidelijk.


Met Joao Albergaria hebben we eerder kennisgemaakt: in Zo kan het ook 7, toen hij het thuis niet meer uithield en in zijn auto ging tekenen. Joao is architect (metro-constructie), en werkt in Kopenhagen (Denemarken): ‘Ik organiseer alle werkzaamheden ter plaatse. Ik leg de bouwtekeningen uit aan de bouwvakkers, bestel materialen en overleg met beveiligingsmedewerkers.’

Gelukkig kan Joao inmiddels weer buiten tekenen, al of niet samen met de Urban Sketchers Kopenhagen. Vaak gebruikt hij licht gebogen lijnen waar wij ze recht zien, waardoor zijn gebouwen iets opbollen. Dat maakt zijn tekeningen zo dynamisch, samen met het grote zwart-wit contrast. In dit geval zie je het nauwelijks, maar ditmaal lukte het net niet om het topje van het gebouw in het schetsboek te tekenen. Vaak  heeft Joao daar maling aan, hij tekent dan gewoon door zonder de bovenkant; ditmaal scheelde het zó weinig, dat hij thuis een klein stukje papier aan zijn boek plakte, zodat het gebouw aan de H. C. Ørsteds Vej er toch volledig op kon staan.


Roger Carter uit Leeds (Engeland) zegt te houden van ‘bierbrouwen, kroegen, fietsen, muziek, kunst en al het andere’. Roger geniet met volle teugen van de prachtige gebouwen die er in en rond Leeds staan. Hij wil geen  architectonisch nauwkeurige weergave van zo een gebouw in zijn schetsboek te tekenen, maar is meer op zoek naar het karakter van de plek. Hij gaat daarvoor alleen op stap, of tekent samen met de Urban Sketchers Yorkshire. ‘In principe werk ik uit van wat het eerst mijn aandacht trok. Soms laat ik zelfs een hele etage of een rij ramen weg, om de tekening passend te krijgen.’Roger heeft al vaker te kampen gehad met een torenspits die niet in zijn boekje paste; sindsdien heeft hij altijd een extra stukje papier bij zich, dat hij ter plekke in zijn schetsboek plakt, zodat hij kan doortekenen. Dat kwam opnieuw van pas toen hij de Old LIbrary (nu een pub) in Hyde Park, Leeds, tekende.


Nog meer inspiratie?

Nog een geweldige schetser die nooit moeite heeft om zijn onderwerp op de tekening te krijgen: Yang Guo Bin uit Guangzhou (China). Daar heet hij AlienBinBin.

Instagram: www.instagram.com/alienbinbin


Vind je het handig om deze inspiratieblog te bewaren? Klik dan HIER om de pdf te downloaden. Handig voor later, als je voor hetzelfde probleem staat. Op deze pdf staan extra veel klikbare internetlinks, zodat je op je gemak nog wat verder kunt rondsnuffelen. Veel plezier! Zo kan het ook.

De volgende keer: De echte kleur. Of niet.

Heb je de vorige afleveringen gemist van Zo kan het ook? Hier kun je alsnog de vorige versies bekijken en downloaden:


Alle tekenaars hebben toestemming gegeven voor het gebruik van hun tekening in deze blog. © Anne Rose Oosterbaan. Engelse editie: Nino van Vuuren