Thumbnails

5 mei 2023

door Anne Rose Oosterbaan

Voordat je een grote tekening maakt, is het handig om een paar van zulke snelle schetsjes te maken; je hebt dan geen tijd om details te tekenen. Wil je daarna een grote schets maken, dan heb je veel plezier van je snelle voorstudie. Zo kan het ook. 

Thumbnails

Je ziet ze wel eens bij een ander: thumbnails, miniatuurschetsjes. Met name Liz Steel raadt iedereen aan om ze te maken. Voordat je een grote tekening maakt, is het handig om een paar van zulke snelle schetsjes te maken; je hebt dan geen tijd om details te tekenen. Als je een paar van zulke thumbnails hebt, zie je meteen welke het beste bij je past, welke compositie je het meest aanspreekt. Als je zo klein tekent, is het perspectief ook al vaak in één keer goed. Je kunt oefenen met licht en donker, zoals Thomas hieronder heeft gedaan. Wil je daarna een grote schets maken, dan heb je beslist plezier van je snelle voorstudie.

Je kunt deze kleine tekeningen ook anders gebruiken: voor het vastleggen van snelle indrukken tijdens een wandeling, of als je met de trein of de auto reist. 

In deze editie van Zo kan het ook zie je hoe tien urban schetsers plezier hebben van thumbnails. Zo kan het ook.

English version: click HERE.

Thomas Kong uit Kota Kinabalu, Sabah (Malesië) is trots op zijn stad. Hij wilde een urban sketch maken van deze straat, maar vond het lastig om te beslissen wat hij precies zou tekenen. Hij nam een handige tussenstap: hij tekende vier kaders op zijn pagina en schetste daarin snel verschillende studies van hetzelfde uitzicht om te zien hoe de verhouding tussen licht en donker was en welke van de vier uitsneden hem het meest aansprak. De schetsjes zijn snel en losjes getekend; de kleur is met grote streken aangebracht. Veel schetsers gaan zo te werk: ze maken één of meerdere kleine voorstudies, voordat ze een keuze maken voor de grote tekening. Een enkeling heeft daarvoor een apart, klein schetsboekje bij zich. Ik ken ook tekenaars die een paar schetsjes aan de rand van hun grote vel maken, waar ze later hun ‘echte’ tekening op maken.

Als je naar deze vier schetsjes kijkt, zie je dat het makkelijker is om een keuze te maken voor de grote schets. Het is een fijne methode om even aan het uitzicht te snuffelen, voordat je al je tijd aan één grote tekening besteedt. Een een ‘foutje’ is nu geen punt.

Sue Heston, urban sketcher uit Seattle vertelt: ‘Tekenen is een gewoonte die ik nooit ben kwijtgeraakt. Als ik het krabbelen dat ik als kind deed meetel, doe ik het al bijna een halve eeuw! Het is een vast onderdeel van mijn leven en ik wil altijd nieuwe technieken leren, materialen uitproberen en mijn vaardigheden verbeteren.’

Sue is met name geïnteresseerd in grote vormen met sterke contrasten. Daarom heeft ze zichzelf gedwongen om dertig dagen lang een studie te doen naar de compositie van een tekening: maak ik het formaat vierkant, liggend of staand? Ze gebruikt daarvoor een potlood dat stevige zwarttinten geeft, bij voorkeur een Blackwing-potlood. Gaandeweg kwam ze erachter dat het tekenen van de tweede en derde schets veel sneller gaat dan die van de eerste. ‘Als ik de eerste schets maak, zoeken mijn hersenen uit hoe alle vormen in elkaar passen, hoe het perspectief werkt. Bij de tweede en derde schets weet ik dat al, dat gaat bijna zonder erbij na te denken’. Vooral als ze een ingewikkelde schets buiten wil maken, blijft Sue deze methode volhouden: eerst drie snelle studieschetsjes, voordat ze aan de grote tekening begint.

Klaus Meier-Pauken is kunstenaar en architect uit Bonn (Duitsland). Sinds 1992 is hij werkzaam aan de Hogeschool van Keulen, waar hij driedimensionaal tekenen en tekenen uit de vrije hand doceert. Klaus is er een voorstander van om te experimenteren: met het materiaal maar ook met je tekening.

Dit is een hele handige oefening die hij voor zijn leerlingen heeft verzonnen: teken snel wat je voor je ziet, vergeet de details. Maak daarna je keuze voor een grote tekening: wil je een staand of een liggend formaat hebben? Je ziet het: allebei de mogelijkheden zitten in deze tekening, allebei mooi genoeg om uitgewerkt te worden.

Priya Krishnan Das is illustrator uit Puna (India) en haar grote passie is reizen, het liefst alleen. Haar eerste soloreis was naar Jammu in 2011; het gebeurde omdat haar man voor zijn werk naar het buitenland moest en ze niet mee kon, dus besloot ze om in haar eentje op stap te gaan. Inmiddels reist ze al 12 jaar solo en verkent ze plaatsen ver weg van de gebaande paden, door heel India. Ze houdt ervan om verhalen te vertellen door middel van haar schetsen.

Priya: ‘Ik ben mijn eigen beste reisgenoot. Alleen reizen in India is veiliger dan we denken. Maar het is ook erg belangrijk om op je instinct te vertrouwen. Draag een zelfverzekerde uitdrukking, zelfs als je zenuwachtig bent van binnen.’ Priya denkt dat schetsen genieten is van het leven in slow-motion. Reizen maakt het haar mogelijk om het onderwerp volledig te doorvoelen door het te schetsen.

In dit geval zat Priya in de trein toen ze door het raam zonnebloemvelden, groene heuvels, boeren met ossen in hun velden en een windmolenpark zag. Ze kon het niet laten om haar schetsboek te pakken om in kleine schetsjes vast te leggen wat ze zag.

Kevin Zych, illustrator, animator en kunstpedagoog uit New York heeft altijd een tekenboekje bij zich. Hij doet niets liever dan buiten tekenen en via zijn tekeningen verhalen vertellen. Sterker nog, hij heeft er zijn werk van gemaakt, dat zie je op het TikTokfilmpje. Hij maakt niet altijd bladvullende tekeningen: soms deelt hij een pagina op in rechthoekige vlakjes en tekent daar details in, dingen die hem opvallen. Samen is het meer dan één tekening zou kunnen laten zien, het is het gevoel van de wijk of het landschap. Of van een reis.

De eerste tekeningen maakte Kevin vanuit de trein, die langs de Hudson rivier reed, toen hij vanuit zijn woonplaats op weg was naar het Adirondackgebergte. De tweede serie maakte hij in Prouts Necks (Maine); het derde vel is vlak bij huis getekend: in NYC Manhattan Chinatown. Hoe bijzonder is dit: een serie kleine schetsjes als aandenken aan een mooie dag.

Mark Alan Anderson, kunstpedagoog, illustrator/ontwerper en urban sketcher uit Kansas City (Missouri, USA) tekent op elk stukje papier dat toevallig bij de hand is. Het is niet zijn doel om een goede schets te maken, eigenlijk wil hij het tegenovergestelde: de sprankeling die hij zoekt, vindt hij door risico’s te nemen. Juist ongelukjes en foutjes maken zijn tekening beter. Het doel dat hij voor zijn studenten stelt is hetzelfde als wat hij voor zichzelf wil: ‘Ik probeer de ogen van de studenten te openen, in plaats van ze te leren tekenen. Het gaat om het vertellen van een verhaal.’ Mark ziet zichzelf als een student van de wereld. ‘Eenvoud werkt bij mij het beste. Dat begint met het beperken van de hoeveelheid tekenspullen die ik meeneem. Mijn aanpak is organisch: ik begin met wat me het meest interesseert. Ik laat ook dingen weg, we zijn immers geen camera’s. Ik beslis zelf wat ik in mijn tekening opneem. Schetsen is voor mij vrijwel hetzelfde als schrijven, ik vertrouw op mijn intuïtie. Jij, de kijker, gaat nadenken over het verhaal dat ik vertel, je kunt de lege plekken verder invullen.’

Tijdens zijn wandelingen of fietsritten stopt Mark vaak even om een schetsje te maken. Klein, snel, schetsmatig, met alleen een potlood. Zoals links tijdens een mistige ochtend langs Vivion Road. De tekeningen rechts maakte hij in Clay Country, in het noorden van zijn stad. Fijn, om zulke snelle schetsjes mee naar huis te nemen na een stevige wandeltocht.

Jo Blaker is kunstenaar/illustrator en beheerder van de Huddersfield Urban Sketchers in West Yorkshire (Engeland). Voor Jo zijn haar schets­boeken een plek om te tekenen, schilderen en schrijven. Het is een privéplek waar ze kan zeggen, doen en tekenen wat ze wil en hoe ze het wil. ‘Het maakt me niet uit hoe de schetsen eruit zien, je kunt altijd de pagina omslaan en de tekeningen vergeten die je minder bevallen. Door de jaren heen veranderen mijn schetsboeken, net als ik. Als ik naar een oud schetsboek kijk, herinner ik me allerlei kleine dingen.’

Voor de eerste tekening ging Jo op een bankje zitten en maakte zestig-seconden-schetsen van wat ze om haar heen zag. ‘De heuvels in ons gebied zijn bezaaid met oude boerderijen en wevershuisjes. Rechte en hoekige onderwerpen zijn lastig te schetsen, dus dit voelde een beetje argh, maar je moet een beetje argh voelen om beter te worden, toch?’ Ze smokkelde een beetje: de groep huizen links kostte haar 120 seconden. De tweede tekening maakte Jo tijdens een lange autorit, vanaf de passagiersstoel. Omdat je dan zo snel moet beslissen, vind ze deze manier van tekenen de leukste. Na elke bocht volgt een ander uitzicht, een andere compositie. Wat een prachtige, dierbare pagina’s.

Ellie Middleton Ellie Middleton is een kwalitatief onderzoeker, ontwerper en illustrator gevestigd in Amsterdam, met een passie voor het visueel tot leven brengen van ervaringen. Ze komt oorspronkelijk uit Engeland. Haar werk bestaat uit het bieden van strategische inzichten voor verschillende vormen van communicatie, zoals verpakkingsontwerp. Ze vindt manieren om de boodschap zo eenvoudig en duidelijk mogelijk over te brengen aan de toekomstige koper. Toen Ellie herstelde van een hersenschudding, ontdekte ze hoe helend creativiteit in het algemeen en tekenen in het bijzonder kan zijn. Haar omgeving legt ze graag vast in schetsboekjes. Tijdens een recente treinreis van Solden (Oostenrijk) naar Amsterdam (Nederland) was ze zo onder de indruk van het uitzicht dat ze een deel van de reis op haar tablet tekende. Het waren snelle observaties. Hier is een deel ervan. Thumbnails zijn een geweldige manier om de essentie van een plaats vast te leggen en een verhaal op te bouwen. Het proces heeft haar geleerd om op een andere manier te observeren; om in en uit te zoomen op een moment, kleine en grotere details vast te leggen. Tekenen hoeft niet groot te zijn: een verzameling kleine impressies kan een enorme zeggingskracht hebben. En het brengt mooie herinneringen mee naar huis.

Stephanie Bower uit Seattle (USA) werkt voornamelijk als architectonisch illustrator, maar gedurende meer dan 25 jaar heeft ze een parallelle carrière gehad als docent architectonisch tekenen en schetsen. Stephanie is een enthousiaste urban sketcher, ze is er een groot voorstander van om het tekenen met de hand levend te houden in dit digitale tijdperk. Tekenen is voor haar een vorm van kijken en leren: ‘Schetsen is mijn vorm van meditatie. Zodra ik teken, vergeet ik de tijd. Ik leg op papier vast wat ik zie en ervaar dat zoals geen camera dat ooit zou kunnen. Om iets te tekenen moet je zo goed kijken dat het in je geheugen gegrift raakt. Als ik naar een schets kijk die ik twintig jaar geleden heb gemaakt, komen de beelden, geluiden en de warmte van de zon allemaal terug. Schetsen is een krachtige manier om onze wereld echt te zien.’Volgens Stephanie was leren tekenen voor haar een worsteling en dat heeft haar geïnspireerd om anderen te helpen leren schetsen. Als het even kan geeft ze een workshop tijdens een internationaal symposium van de Urban Sketchers en ze heeft recent een prachtig boek samengesteld van haar virtuele reis door de wereld van urban sketchers.

Toen ze recent een workshop gaf in Sevilla (Spanje) is ze de dag ervóór door de stad gelopen en heeft deze spread met kleine voorstudies gemaakt. Je ziet, zelfs met een aantal kleine tekeningen kun je de warmte van Sevilla mee naar huis nemen.

Uma Kelkar, een combinatie van kunstenaar en elektrotechnisch ingenieur uit San José (Californië, USA) is een grote voorstander van het maken van thumbnails. Ze experimenteert dan met de kleuren van haar gouacheverf of probeert zich de kleur van een nieuw landschap eigen te maken. Ook tijdens lange autoritten maakt ze graag snelle schetsjes op papier of haar tablet. Zelfs als ze maar één kleur heeft, kent ze het belang van het maken van thumbnails. Zulke kleine schetsjes dwingen je om goed te kijken en snel beslissingen te nemen over de grote vormen, licht en donker, de compositie en je kleurgebruik.

‘Toen ik opgroeide, wist ik heel zeker dat ik ingenieur wilde worden. Ik tekende graag, maar ik dacht dat ik met het maken van kunst mijn rekeningen niet zou kunnen betalen. Omdat ik ingenieur wilde worden, wilde ik biomedische beeldvorming doen. Dat is waarvoor ik naar Stanford (Californië, USA) kwam om te studeren. Achttien jaar lang heb ik chips ontworpen, chips voor zeer snelle communicatiesystemen. 

Sinds ik deel uitmaak van de Urban Sketchers, zie ik hoe krachtig een dergelijke groep kan zijn. Schilderen en tekenen heeft me gered toen ik mijn eerste kind kreeg, ik had iets dat ik alleen voor mezelf kon doen, waar de mening van niemand anders ertoe deed. Ik weet nu dat je een gezin nodig hebt dat je steunt. Ze zien dat je gelukkig wordt van tekenen, dus gunnen ze je dat je tijd vrijmaakt voor je passie. Dit is mijn mentale zelfzorg, het is yoga voor mijn ziel.’ Kijk eens, wat een prachtig vel met snelle schetsen. Boordevol inspiratie.

Vind je het handig om deze inspiratieblog te bewaren? Klik dan HIER om de pdf te downloaden. Handig voor later, als je voor hetzelfde probleem staat. Op deze pdf staan extra veel klikbare internetlinks, zodat je op je gemak nog wat verder kunt rondsnuffelen. Veel plezier! Zo kan het ook.

De volgende keer: De kleur van de schaduw

Heb je de vorige afleveringen gemist van Zo kan het ook? Hier kun je alsnog de vorige versies bekijken en downloaden:

Alle tekenaars hebben toestemming gegeven voor het gebruik van hun tekening in deze blog. © Anne Rose Oosterbaan. Engelse editie: Nino van Vuuren.

Geef een reactie

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.