Water

1 maart 2024

door Anne Rose Oosterbaan

Als je naar het water van een meer of rivier kijkt, lijkt dat steeds te veranderen. Het water beweegt, je ziet weerspiegelingen en de zon doet het water schitteren. Hoe krijg je dat op je papier?

Zo kan het ook. 

Water van een plas water, rivier of zelfs de zee, hoe teken je dat? Het lijkt altijd in beweging te zijn en als je goed kijkt, zie je veel kleuren, mede door de weerkaatsing en schittering van het licht. Het advies van een van de tekenaars: kijk er een tijdje naar, zonder iets te doen, neem in je op wat je ziet. Daarna is het gemakkelijker om het te tekenen. Soms weerkaatst het water de kleur van de wolken en de zon, maar het heeft vaak al een kleur van zichzelf. En dan hebben we het nog niet eens over alles wat we in het water weerspiegeld zien. Daarom: neem de tijd om er rustig naar te kijken voor je een beslissing neemt. In deze editie van Zo kan het ook zie je hoe tien schetsers deze moeilijke strijd aanging met water. Zo kan het ook.

English version: click HERE.

Sergei Merkulov woont in Sebastopol, een havenstad op de Krim aan de Zwarte Zee. Sergei is kunstenaar, ontwerper en
urban sketcher; in zijn vrije tijd trekt hij graag de stad in, bij voorkeur om schepen in de haven en straten van de binnenstad te schetsen. Overdag is Sergei ontwerper bij een plaatselijke drukkerij. ‘Voor mijn schetsen’, zegt hij, ‘gebruik ik een zwarte gelpen en gewone aquarelverf (White Nights). Ik ben begonnen met schetsen omdat mijn tekeningen een vereenvoudigde weergave zijn van de werkelijkheid en natuurlijk ook omdat ik mijn schetsboek overal mee naartoe kan nemen.‘

Deze tekening ziet eruit alsof Sergei het zo uit zijn mouw schudt, maar het zit knap in elkaar. De zee achter de boot is met een eenvoudige, lichte vlek waterverf weergegeven, met een paar dansende potloodlijnen. Maar kijk eens wat er aan deze kant van het varende schip gebeurt: donkere, robuuste lijnen, die het vaartuig stevig in het water doen liggen. Je hoeft echt niet het hele vlak te vullen om overtuigend water weer te geven.

Girish Toraskar is beeldend kunstenaar uit Canberra (Australië); hij groeide op in India. Girish is vijftig jaar lang architect geweest en gebruikt nu de kennis die hij in die tijd heeft opgedaan om de nuances van het leven om hem heen vast te leggen in zijn schetsboek.

‘Creëren is sinds mijn kindertijd mijn passie; ik vind het hele proces buitengewoon spannend, het is als een verslaving. Kleuren, vormen, ruimtes, licht en schaduw hebben me altijd geïntrigeerd. Als kind tekende en schilderde ik met alles wat voorhanden was, en uiteindelijk werd ik architect, met een sterke artistieke aanpak. Voor mij was elk project als een grote installatie en het hele proces, van de eerste schets tot het uiteindelijke gebouw, was een fascinerende reis. Ik schets omdat het een universele taal is: jezelf uitdrukken en om met anderen te communiceren, om vast te leggen wat ik voel bij wat ik zie. Voor mij is het alsof je een gedicht of essay schrijft in eenvoudige lijnen en kleuren. Door mijn schetsen zie ik Canberra met nieuwe ogen.’

We zien hier een tekening die is gemaakt op recreatiepark Crace: ‘Ik wilde met onze jongens het huis uit, de frisse lucht in om mijn hoofd leeg te maken. De kinderen in het hoge gras deden me denken aan mijn schooltijd toen ik stiekem het huis uit sloop om met mijn vrienden te gaan vissen.’ Kijk eens, hoe doeltreffend zijn water is getekend.

Montse Sanchiz, illustrator en grafisch ontwerper, is geboren in Barcelona, ​​maar woont al meer dan 25 jaar in Premiá de Mar (Spanje), even ten noorden van Barcelona. Montse: ‘Toen ik nog maar amper liep, kwamen mijn artistieke neigingen al naar buiten: ik tekende thuis achter de bank stiekem op de muur. Ik heb altijd verschillende technieken uitgeprobeerd, ik wilde er alles uithalen.’ Montse kon haar liefde voor tekenen combineren met haar werk. Het grootste deel van haar tijd heeft ze besteed aan redactionele opmaak, maar ze had ook vaak opdrachten voor het maken van illustraties. In de tekeningen die ze in haar vrije tijd maakt, gaat haar voorkeur bijna altijd uit naar aquarel.

Deze fantastische tekening heeft Montse gemaakt in Port de  Badalona, de haven van Badalona, waar altijd wel iets te schetsen is. We zien de zeilbootjes dobberen op het water, we zien de masten terug in de weerspiegeling. Onder de bootjes zien we een donkere weerspiegeling; verder heeft Montse veel van het papier wit gelaten.

Leslie Akchurin uit Lubbock (Texas, Verenigde Staten) werkte tot haar pensioen als consultant in schrijfcentra van de plaatselijke universiteit. Leslie was een kind dat graag tekende, maar op weg naar volwassenheid had ze daar steeds minder tijd voor. Pas halverwege de vijftig pakte ze haar vroege liefde weer op, ze wilde reageren op de wereld om haar heen. 

Deze tekening van het Saldameer (Turkije) toont hoeveel plezier je kunt hebben als je water wilt tekenen. Leslie daarover: ‘Het viel niet mee om deze schets te maken, terwijl mijn man en zijn broer achter me over het strand liepen, klaar om naar huis te gaan. Dus probeerde ik iets vast te leggen van het gevoel van de golven, de lucht , en kleuren voor me, in zekere zin voel ik het ritme van de scène in plaats van specifieke visuele kenmerken op te merken. De heuvels achter het meer en de kinderen die in de golven spelen, verankeren de scène een beetje. Je ziet dat het water slechts tot aan de enkels van de voorste twee figuren komt, waardoor je begrijpt hoe ondiep het er is. Het Chinese zegel van mijn naam is er een die ik heb gemaakt toen ik jaren geleden in China woonde; Aziatische schilderkunst heeft me door de jaren heen aanzienlijk beïnvloed. Ik gebruik het graag als een rood accent.’ Het hoeft niet allemaal zo precies, volg je gevoel: de golven dansen. 

Svetlana Michalevich uit Odessa (Oekraïne) heeft het niet makkelijk, maar in haar tekeningen blijven we optimisme, hoop en vreugde zien. Vanwege de oorlog is Svetlana met haar gezin tijdelijk van Odessa naar Uzhgorod verhuisd, de tweede verhuizing binnen een jaar. Toch probeert ze haar oude leven vol te houden en ze heeft zelfs een tentoonstelling gehouden in een oud gebouw van de Passage in Odessa; een overzichtstentoonstelling met Oekraïense en Poolse kunstenaars. Ze heeft ook een online winkel (svetaartgallery.etsy.com): een derde van de omzet doneert ze aan een liefdadigheidsinstelling voor medische hulp aan oorlogsslachtoffers.

Deze tekening van het water in de Zwarte Zee bij Odessa schittert je tegemoet. Svetlana heeft met veelal korte verfstreken de golfjes aangeven, waardoor het bijna een abstracte tekening wordt.
Het tekenplezier straalt er vanaf.

Cathy Reingarden, illustrator uit Berkeley (Californië, Verenigde Staten) beschouwt haar kleine tas, gevuld met tekenspullen, als haar atelier, zodat ze altijd en overal kan tekenen. Cathy is opgegroeid op een Napa-wijngaard, waar ze een grenzeloze waardering heeft voor de natuur meekregen. Zelfs als ze in de stad tekent, probeert ze de natuur in haar tekening op te nemen. ‘Er is overal visuele magie te vinden, waar ik stil kan zitten, observeren en mijn pen het werk kan laten doen. Ik ben geïntrigeerd door het verhalende aspect van het schetsen. Ik teken alles wat tot mijn verbeelding spreekt, van een simpele steen op een strand tot prachtige architectuur; soms teken ik zelfs een afgeluisterd gesprek in een café. Dingen veranderen met de minuut, en ik weet van tevoren nooit wat ik uiteindelijk ga opnemen in mijn tekening. Ik leef volgens het motto: alles is interessant als je het tekent.’ Juist omdat Cathy het druk geeft, gaat ze vaak naar het strand om te ontspannen. Deze tekening heeft ze gemaakt op grijs papier en ze heeft geëxperimenterd met aquarel, aquarelpotlood en een witte Posca stift. Ze heeft zelfs met haar vinger getekend, totdat de stift ontplofte en niet langer bruikbaar was. Je ziet het: in dit geval gebruikt Cathy voornamelijk wit om het wilde water weer te geven.

Alain Baudson uit Avioth (Frankrijk) zegt: ‘Als schooljongen tekende ik al huizen, bomen en mensen in de kantlijn van mijn schriften. Toen kwam de tijd van oostindische inkt, pen en Rotring. Op een dag vroeg een mevrouw me of ik een hoekje van haar geboortedorp met aquarel kon schilderen. Ik antwoordde dat ik het ging proberen. Sinds die dag heb ik mijn marterharen penselen en mijn tubes aquarel niet meer losgelaten. Het was liefde op het eerste gezicht. Ik laad mijn batterijen op in mijn prachtige streek. En dan is er nog de zee, de kust. Ik moet een voorvader hebben gehad die een zeerover, ontdekkingsreiziger of piraat was, want ik kan de roep van de oceaan niet weerstaan.‘ Alain gaat elk jaar wel een keer naar Bretagne, zijn tweede thuisland, om daar zijn ezel op te zetten. ‘Aquarel heeft me geleerd alles te observeren en te interpreteren. De beweging van de wolken die langs onze hemel trekken: gemarmerd geel en blauw, rokend van leisteen en lood, vlammend door de ondergaande zon op winteravonden, fladderend van violet en roze, gedrapeerd in stroken; de lucht is een landschap op zich.’

Alain is een meester als het gaat om het vangen van de zee op zijn papier. Het lijkt zo eenvoudig.

Marc Van Enis, zelfstandig illustrator en grafisch ontwerper uit Brussel (België) studeerde striptekenen. Dat kwam later goed van pas toen hij als illustrator en reclamekunstenaar aan de slag ging. Marc’s passie is reizen en hij gaat vaak naar de Noordze. Hij maakt zijn aquarellen op basis van de natuur, zodat hij optimaal kan profiteren van de omgeving van het onderwerp en de sfeer van het moment kan vastleggen. Links zien we de smaragdgroene kust van Bretagne bij Cap Fréhel (Frankrijk). Voor Marc is deze kuststrook één van de meest indrukwekkende van Bretagne. Stranden, kliffen en adembenemende uitzichten volgen elkaar op langs het hele kustpad. Rechts legde Marc de kleuren van de Noordzee vast. Volgens hem was het weer ‘prima, met een gedeeltelijk bewolkte hemel, lichte wind, kalme zee en goed zicht’.

Als je goed kijkt, zie je dat Marc schildert met respect voor het wit van het papier, terwijl hij afwisselend op droog of nat papier werkt, en vrijwel in één keer de witte koppen van de golven en de structuur van het zand creëert. Marc weet precies wat hij doet. Het is echt de moeite waard om zijn tekeningen van de zee op internet eens nader te bekijken. 

Oliver Pyle, landschapsschilder uit Sussex (Engeland), ziet zijn eigen omgeving als een rijke bron van inspiratie: ‘Het Britse landschap is uniek. Er is zoveel diversiteit te vinden op zo’n relatief klein eiland. Ik begrijp de frustraties die het Britse weer met zich meebrengt, maar als kunstenaar geeft het je eindeloze mogelijkheden, waarbij het veranderende licht altijd een nieuw perspectief toevoegt.’ Oliver is een succesvolle kunstenaar die uitsluitend met aquarel werkt. ‘Mijn doel is nooit om simpelweg een scène te beschrijven of te illustreren, maar eerder om een schilderij te maken dat mijn ervaring van de plek weergeeft’, vertelt hij. ‘Een van de snelste manieren om vooruitgang te boeken is door snelle studies te maken van een specifiek element in het landschap, vooral die elementen waarbij je misschien geen vertrouwen hebt. Het viel me op hoe donker hier de schaduwen tussen en onder de golven waren’

Amid el Haddad is een Belgische kunstenaar, geboren in Tetouan (Marokko); hij is van jongs af aan gefascineerd door de impressionisten en hun vermogen om de beweging van het licht uit te drukken. ‘Het is deze beweging van licht die objecten doet verschijnen, transformeren en uiteindelijk laat verdwijnen. Dit verklaart mijn toewijding aan aquarel als medium. Het stelt me in staat om door deze wereld te navigeren waar dingen vaak onzichtbaar blijven, maar toch diep gevoeld worden. In tegenstelling tot andere media zet aquarel de schilder voortdurend onder druk, waardoor hij wordt uitgedaagd om op het juiste moment beslissingen te nemen.’ Daarom gelooft Amid dat één enkele penseelstreek deze energie kan uitdrukken. ‘Je hebt geen tweede kans. De eerste penseelstreek bevat alle energie en creativiteit.’ Door dat snelle beslissen is de stijl van Amid fris en transparant. 

‘Als tiener ging ik naar de Academie voor Schone Kunsten in Brussel om architectuur te studeren. Ik leerde daar de basisregels van het tekenen en ik ontdekte dat aquarel voor mij een belangrijk medium was om me te kunnen uitdrukken. De opkomst van internet, met zijn brede verspreiding van informatie, heeft mijn leerproces en kennis over het medium versneld. Mijn lot als schilder werd me duidelijk toen ik besefte dat het voor mij een noodzakelijk middel voor zelfexpressie en zelfontwikkeling was. Het duurde een tijd voordat ik begreep dat schilder zijn meer een kwestie van houding is dan van technische kennis.’

Nog meer inspiratie

YouTube: 

Vind je het handig om deze inspiratieblog te bewaren? Klik dan HIER om de pdf te downloaden. Handig voor later, als je voor hetzelfde probleem staat. Op deze pdf staan extra veel klikbare internetlinks, zodat je op je gemak nog wat verder kunt rondsnuffelen. Veel plezier! Zo kan het ook.

De volgende keer: Tekenen in het donker.

Heb je de vorige afleveringen gemist van Zo kan het ook? Hier kun je alsnog de vorige versies bekijken en downloaden:

Alle tekenaars hebben toestemming gegeven voor het gebruik van hun tekening in deze blog. © Anne Rose Oosterbaan. Engelse editie: Erin Taylor

Geef een reactie

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.